Özgül Öğrenme Güçlüğü

Özgül Öğrenme Güçlüğü Nedir?

Özgül öğrenme güçlüğü, her çocukta aynı şekilde seyretmeyen ve öğrenmeyi zorlaştıran bir zorluktur. Çocukların okul başarısını olumsuz etkileyen, yeni beceriler ve bilgiler edinmesini engelleyen özel bir durumdur. Öğrenme sürecinde çocukların, farklı alanlarda zorluklar yaşamasına yol açan bir eğitimsel bozukluk türüdür. Matematik işlemlerde zorluklar, okumada ve şekilleri anlamada zorluklar, grafik ögeleri anlamada zorluklar olmak üzere farklı yollarla kendini gösterebilir.

Özgül öğrenme güçlüğü bulunan çocuklar standart eğitim sistemine adapte olamazlar. Onlar için yenilikçi ve görsel hafızayı destekleyen, somut ve yaratıcı örneklerle hazırlanmış bir öğretim sistemi gereklidir. Bazı durumlarda ise öğrenme zorlukları çocukların dikkatsiz ya da tembel olarak algılanmasına yol açabilir.

Çocuklarda dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) da ayrıca bulunabilir. Çoğu durumda hiperaktivite ile öğrenme bozukluğu birbirine karıştırılır. Doğru değerlendirme için çocuk psikoloğu ya da psikiyatriste başvurabilirsiniz.

 

Özgül Öğrenme Güçlüğü Çeşitleri Nelerdir?

Özgül öğrenme güçlüğü çeşitlerinden biri olan disleksi okuma bozukluğudur. Dislektik çocuklar, okumayla ilgili problem yaşarlar. Bazı harfleri birbirinden ayırt etmekte zorlanırlar, yaşadıkları bu zorluk onları dersleri anlamaktan alıkoyar. Küçük b ile d harflerini birbirine karıştırabilirler.

Daha geniş kapsamlı olarak düşünüldüğünde disleksi nedir? Çocuğun bazen geri zekalı bazen de tembel zannedilmesine yol açan, özgül öğrenme güçlüğü türlerinden biridir. Disleksisi olan çocukların asıl problemi ders çalışmamak değildir. Onlar, dersleri anlamakta güçlük yaşarlar.

Disgrafi, yazma güçlüğü anlamına gelir. Çocuk, harfleri yazarken şekilleri düzgün bir şekilde oluşturamaz. Kelimelerde harf hataları yapar. Disgrafi nörogelişimsel bir özgül öğrenim güçlüğü türüdür. Çocuğun yazısı belli bir uyum içinde değildir. Düzensiz ve çirkin görünür. Bu durum, özensizlikten kaynaklanmaz. Dil işleme, motor koordinasyon, hafıza ve yazılı anlatım gibi bilişsel becerilerde zorluklar ortaya çıkar.

Diskalkuli, hesaplama ve matematik beceriler konusunda zorluk yaşayan çocukların, sayısal derslerde arkadaşlarından geri kalmasına neden olur. Dört işlem gibi temel matematik konularda bile zorluklar yaşamaya yol açar. 93 ile 39, 74 ile 47 gibi aynı rakamlarla oluşturulmuş sayıları birbirine karıştırmaya neden olabilir.

Özgül Öğrenme Güçlüğü Belirtileri Nelerdir?

Özgül öğrenme güçlüğü belirtileri her çocukta farklı şekillerde ortaya çıkabilir. Çeşitli motor becerilerde ve algısal zorluklara neden olur. Yazmada ve okumada zorluklar en bariz şekilde kendini gösterir. Harfleri ayırt etmekte zorluk yaşamak, bazen yazılar sanki birbirine karışıyormuş gibi algılamak öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların karşılaştığı problemler arasındadır. Dil işleme süreçlerinde iyi olmadığı için çocuğun harfleri ve anlamları aklında tutması zordur. Benzer kelimelerin anlamlarını ayırt etmekte zorlanır. Sayıları birbirine karıştırır. Dört işlemi yapmakta zorlanır. Bu belirtiler, özgül öğrenme güçlüğüne işaret eder.

Disleksi, Diskalkuli ve Disgrafi Arasındaki Farklar

Disleksi yazmada, dil işlemede ve okumada zorluklara yol açan nörolojik kökenli bir öğrenme farklılığıdır. Bir hastalık ya da zeka geriliği değildir. Dislektik çocuklar, bireyselleştirilmiş eğitim programıyla öğrenmeye daha uygundur. Yazmak yerine sesli öğrenme, yazılı yerine sözlü sınav gibi alternatifler disleksi teşhisi konmuş olan çocuklar için daha uygun yöntemler arasındadır.

Okul başarısını ve akademik performansı etkileyen bir diğer özel öğrenme güçlüğü türü, diskalkuli, matematik işlemlerle ilgilidir. Çocuk hesaplama yaparken zorlanır. Ölçme ve problem çözme gibi konularda zorluklar yaşarlar.

Disgrafi ise çocuğun yazmada yaşadığı zorluktur. Harflerin şekilleri bozuktur. Yazı okunaksızdır ve dışarıdan bakıldığında özensiz bir yazma şekli gibi görünür. Yazma yetenekleri zayıftır, düzgün ve belli bir hat dahilinde yazamazlar. Bazı kelimelerde harflerin yerleri yanlıştır.

Özgül Öğrenme Güçlüğü Nasıl Teşhis Edilir?

Özgül öğrenme güçlüğünü anlamak için psiko-eğitimsel değerlendirme yapılması gerekir. Çocuğunuz yazma, okuma ve matematik öğrenme konusunda zorluk yaşayabilirsiniz. Yaşanan zorluğun nedenini tespit edebilmek için çocuk psikolojisi uzmanlarına ve rehabilitasyon merkezlerine başvurabilirsiniz. Bu konuda ne kadar erken harekete geçerseniz, gerekli nöropsikolojik testlerden geçmesini sağlarsanız, o kadar erken yol alabilirsiniz.

Özgül Öğrenme Güçlüğü Nasıl Tedavi Edilir?

Özgül öğrenme güçlüğünün tedavisi, tıbbi olarak değil, çocuğa özelleştirilmiş bir eğitim programı sunma yoluyla gerçekleştirilir. Bu durum, bir hastalık değildir. Çocuğun öğrenme merkezi yaşıtlarına oranla daha farklı şekilde çalışır. Eğitim psikolojisi alanına giren öğrenme güçlükleri bazen dikkat eksikliğiyle de karıştırılabilir. Dikkat eksikliği ile özgül öğrenme farkı, çocuğun dikkat eksikliğinde hatasını hızlı bir şekilde düzeltebilmesidir. Ödevine ya da çalışmasına tekrar baktığında hatasını bularak düzeltebilir. Tekrar okuduğunda kelimeleri düzgün şekilde söyleyebilir. Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar ise tekrar baktığında kelimelerin, rakamların ve yaptıkları hataların farkına varamazlar.

Okul Çağında Öğrenme Güçlüğü: Öğretmenler İçin Uyarı Sinyalleri

Çocuk en başta dikkatsiz ya da dürtüsel gibi görünebilir. Ödevlerini yapmakta, sınav sorularına cevap vermekte zorlanır. Çocuğun bu alanlarda başarısız olmasına yol açan faktörlerin iyi değerlendirilmesi önemlidir. Düzenli çalışma alışkanlığı mı kazanamadı? Yoksa çocuğun dikkat eksikliğinden de öte öğrenme güçlüğü mü var?

Söz konusu öğrenme güçlüğü olduğunda öğretmenin tutumu, çocuğun ilerlemesini büyük oranda etkiler. Özgül öğrenme güçlüğü durumunda öğretmen tutumları, okul başarısını büyük oranda etkileyebilir. Bu konuda Amir Khan tarafından çekilmiş olan “Her Çocuk Özeldir!” isimli film, anlaşılmayan bir dislektik çocuğun hayatını anlatır. Film, ailesi tarafından bile anlaşılmayan, diğer bütün öğretmenleri tarafından yaftalanmış bir çocuğun, dikkatli bir öğretmenin desteğiyle nasıl yıldız gibi parladığını anlatır.

Eğitsel Destekler ve Bireyselleştirilmiş Eğitim Programları (BEP)

Bireyselleştirilmiş eğitim programları, çocuğun öğrenme hızına paralel olarak, düzenli bir sistem içinde planlanmalıdır. Özgül öğrenme güçlüğü ölçeği kapsamında değerlendirilmiş ve disleksi, diskalkuli ya da disgrafi teşhisi konmuş çocuklara öğrenmeyi kolaylaştıracak bir program hazırlanması gerekir.

Öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar için yaş gruplarına uygun olarak zorluk yaşadıkları alanlarda planlı çalışmalar yapılması mümkündür. Özel eğitim uzmanları bu konuda çocukların zorlandıkları alanlarda öğrenmeyi kolaylaştırıcı yöntemler kullanırlar. Görselleştirme, sesli betimleme, duyu bütünleme gibi çeşitli yöntemler, bir konuyu kavramayı kolaylaştırabilir.

Öğrenme güçlüğü olan çocuklara nasıl yaklaşılır?

Sabırlı davranarak çocuğun anlayamadığı ya da yanlış yaptığı şeyleri tekrar tekrar yapmasını sağlamak önemlidir. Bu tekrarlama işlemi, çocuğun doğruyu öğrenmesi ve uygulaması için azami önem taşır. Öğreticiler ve ebeveynler, bu süreçte çocuğa karşı destekleyici bir tavır içinde olmalıdır.

Öğrenme sürecinde çocuğa kızmamaya ve onu acele ettirmeye özen göstermek, çocuğun eğitim programına alışmasına yardımcı olur. Özgül öğrenme güçlüğünün bir tembellik olmadığını, çocuğun bu süreçte anlamlandırma, hesaplama, akılda tutma gibi konularda zorluk yaşadığını unutmamalısınız.

Sıkça Sorulan Sorular

Hiperleksi nedir?

Çocuğun, okul öncesi dönemde erken yaşta okumaya başladığı ama bu kelimeleri anlamlandıramadığı bir öğrenme bozukluğu türüdür. Çocuklar, okumaya heveslidir. Kelimeleri doğru şekilde okuyabilirler, ama onları anlamlandıramazlar. Hiperleksi görülen çocuklarda bu duruma eşlik eden davranış sorunları, yaşıtlarıyla iletişim kuramama gibi durumlar da gelişebilir.

Hiperleksi hangi psikiyatrik bozukluklarda görülür?

Hiperleksi tek başına bir test ya da tanı kriterine uygun olarak belirlenmesi zor olan öğrenim bozukluğu türüdür. Ağırlıklı olarak otizmle birlikte görülür. Her hiperleksi teşhisi alan çocuk otizmli değildir.

Zekâ testiyle öğrenme güçlüğü anlaşılabilir mi?

Öğrenme güçlüğünü teşhis etmek için bir zeka testinden yardım alınabilir. Özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocukların zekalarında herhangi bir problem yoktur. Nörogelişimsel anlamda bazı farklılıkları bulunduğu için standart öğrenme kalıplarını kullanarak öğrenmede zorluk yaşarlar. Eğitim ve çocuk psikolojisi alanında uzman kişiler özgül öğrenim güçlüğü konusunda gerekli değerlendirmeleri yaparak net bir kanıya varabilirler.

SLD nedir?

SLD, belli alanlarda görülen özgül öğrenme bozukluklarıdır. Öğrenme güçlüğü (SLD), farklı nörolojik sorunlarla birlikte görülebilir. Bu durum genellikle çocukluk çağında fark edilir. Duyusal bütünleme bozukluğu, afazi veya disfazi gibi dil sorunları öğrenme güçlüğüne eşlik edebilir. Görsel-motor koordinasyon eksikliği sık rastlanan belirtiler arasındadır. Merkezi işitsel işlemleme bozukluğu SLD ile birlikte seyreden durumlar arasında yer alabilir.

Yaşanan sorunlar, çocuğun okuma, yazma, dinleme ve konuşma becerilerini olumsuz etkileyebilir. Spesifik öğrenme bozukluğu (SLD), belirtileri her çocukta farklı düzeyde ortaya çıkabilir. Erken tanı ve doğru değerlendirme, büyük önem taşır. Eğitim sürecinde özel destek gerekebilir.

Ebeveynlerin konu hakkında bilgi sahibi olması, süreci daha sağlıklı yönetmelerine yardımcı olur. Bir uzmandan danışmanlık almak, hem tanı sürecini kolaylaştırır hem de uygun müdahale yöntemlerinin belirlenmesini sağlar. Erken farkındalık ve bilinçli yaklaşım, çocuğun eğitim hayatında olumlu bir fark yaratabilir.

Alanında uzman çocuk psikologları ve çocuk psikiyatristleri size bu konuda güvenilir bilgi sunabilirler. Öğrenme güçlüğü belirtileri gösteren çocuğunuzun hangi alanda problem yaşadığını anlayıp ona doğru rehberliği yapmak için bu konuda destek almayı ihmal etmemelisiniz.