15+
Tepkisel Bağlanma Bozukluğu
Tepkisel Bağlanma Bozukluğu Nedir?
Tepkisel Bağlanma Bozukluğu (TBB), çocukların başta ebeveynleri olmak üzere bakım verenleriyle sağlıklı duygusal bağlar kurmakta zorlandığı ciddi bir gelişimsel bozukluktur.
Genellikle 5 yaşından önce başlayan bu bozukluk, çocuğun sosyal ilişkilerinde belirgin zorluklara neden olur.
Bu durum, DSM-5 tanı kriterleri içinde “Reaktif Bağlanma Bozukluğu” (RAD) olarak da yer alır.
Tepkisel Bağlanma Bozukluğu ile Otizm Arasındaki Farklar
TBB, çevresel faktörlere ve özellikle erken çocukluk travmxasına bağlı gelişirken, otizm genetik ve nörolojik temellere dayanır.
Tepkisel bağlanma bozukluğu olan çocuklar, duygusal ilişkilere karşı tepkisiz ya da aşırı temastan kaçınan davranışlar gösterebilir.
Otizmli bireylerde ise bu durum daha çok sosyal iletişimde zorluk ve tekrarlayıcı davranışlarla kendini gösterir.
Tanı koyarken bu farkların iyi analiz edilmesi gerekir.
TBB’nin Belirtileri Nelerdir?
TBB belirtileri arasında:
- Sosyal etkileşim kurmakta isteksizlik
- Göz temasından kaçınma
- Aşırı huzursuzluk veya duygusal donukluk
- Güvenli bağlanma geliştirememe
- Yaşıtlarıyla oyun kurmakta zorlanma yer alır.
Bu belirtiler çocuğun günlük yaşantısını ve ilişkilerini derinden etkiler.
Tepkisel bağlanma bozukluğu olan çocuklar genellikle sevgiye karşı mesafelidir.
Bağlanma Bozukluğunun Nedenleri: Duygusal İhmal ve Travma
TBB’nin kökeni çoğunlukla duygusal ihmal ve travmatik yaşam olaylarına dayanır.
Özellikle bakım veren kişinin tutarsız ya da ihmalkâr davranışları, güvenli bağlanma stilinin gelişimini engeller.
Erken çocukluk travması yaşayan çocuklar, kendilerini güvende hissetmedikleri için duygusal bağ kurmaktan kaçınabilirler.
Erken Tanı ve TBB’nin Gelişimsel Sonuçları
Erken tanı, tepkisel bağlanma bozukluğu ile başa çıkmada en kritik adımdır.
Tanı konulmadığında çocukluk gelişim bozuklukları daha da derinleşir.
Zamanında müdahale edilmeyen TBB vakaları, ileriki yaşlarda anti-sosyal davranışlara, akademik başarısızlığa ve psikolojik sorunlara yol açabilir.
TBB Tanısı Nasıl Konur? Klinik Gözlem ve Testler
Tanı sürecinde klinik gözlem, çocuğun davranışlarının değerlendirilmesi ve aileyle yapılan görüşmeler önemlidir.
DSM-5 rehberindeki tanı kriterleri dikkate alınarak çocuk psikiyatristi ya da çocuk psikoloğu tarafından yapılır.
Bazı durumlarda gelişimsel testler ve oyun terapisi ile değerlendirme desteklenir.
Tedavi Yöntemleri: Psikoterapi, Aile Eğitimi ve Destekleyici Yaklaşımlar
TBB tedavisinde psikoterapi ve özellikle oyun terapisi etkili yöntemler arasındadır.
Aile eğitimi ile bakım verenlerin çocukla kurduğu iletişim biçimi yeniden yapılandırılır.
Bu süreçte bakım verenin sabırlı, tutarlı ve anlayışlı olması büyük önem taşır.
Destekleyici yaklaşımlar sayesinde çocuk, güvenli bağlanma geliştirebilir.
Ketlenmiş Bağlanma Bozukluğu ile Tepkisel Bağlanma Bozukluğu Arasındaki Farklar
Ketlenmiş bağlanma bozukluğu, çocuğun tüm sosyal ilişkilerde geri çekilmesiyle karakterizedir.
Tepkisel bağlanma bozukluğu ise daha çok duygusal tepki eksikliği ve tutarsız bağlanma davranışları ile kendini gösterir.
İki bozukluk da bakım verenle kurulan ilişkiye bağlıdır ancak belirtiler ve müdahale yöntemleri farklılık gösterir.
Bağlanma Stilleri: Güvenli, Kaçıngan, Kaygılı ve TBB ile İlişkisi
Bağlanma stilleri, bireyin yaşam boyu sürdüreceği ilişkilerin temelini oluşturur:
Güvenli bağlanma: Çocuğun duygusal ihtiyaçlarının karşılanması ile gelişir.
Kaçıngan bağlanma: Bakım verenden duygusal uzaklık durumunda görülür.
Kaygılı bağlanma: Tutarsız bakım veren davranışları sonucu gelişir.
Saplantılı bağlanma: Yoğun ayrılık kaygısı ve bağımlı ilişkilerle şekillenir.
Tepkisel bağlanma bozukluğu olan çocuklar, genellikle güvenli bağlanma geliştiremedikleri için bu stillerden biriyle ya da birkaçıyla kendini gösterir.
TBB’ye Sahip Çocuklarla Etkili İletişim Kurma Yöntemleri
TBB’li çocuklarla iletişim kurarken bazı noktalara dikkat etmelisiniz.
Sabırlı ve tutarlı olun.
Fiziksel temas yerine sözlü destekle güven verin.
Rutin ve sınırlar oluşturarak güven ortamı yaratın.
Oyun terapisi gibi araçlarla duygusal ifadesini teşvik edin.
Tepkisel bağlanma bozukluğu, anlaşılması ve yönetilmesi hassasiyet isteyen bir konudur.
Çocuğun yanında yer alan bakım verenin bilinçli, destekleyici ve kapsayıcı bir tutum geliştirmesi, iyileşme sürecinin temelini oluşturur.
Danışanlarımız Nediyor?
Ş.A
Burayı internetten buldum. Çocuğumun ergenlikle ilğili başlayan bazı sorunları vardı. Bu sorunlar okul başarısını da etkilemeye başlamıştı. Bir çok yol denedik ama durumlar hep başa sardı. Doktorumuz ile ona nasıl yaklaşabileceğimizi öğrendik. Artık evde sorunsuz bir ergenimiz var. Hem biz hem de çocuğumuz huzurlu. İyi ki İstanbul Çocuk Psikiyatri diyorum.
V.A
Önceleri bu tür tedavilere karşı çok ön yargılıydım ama Rabbim sonsuz kere razı olsun, doktorumuzla tanıştıktan sonra bu ön yargım tamamen kırıldı, çocuğumuzla ilgili çok çok ciddi olumlu sonuçlar aldık. Gerçekten samimiyetle, tavsiye ediyorum. Hocam işinde gayet uzman. Teşhisi, yönlendirmeleri ve tedavi yöntemleri mükemmel. Herkese tavsiye ediyorum. Hocama da buradan tekrar selamlarımı, saygılarımı iletiyorum. Çocuklarınızın geleceği için mutlaka dikkat eksikliği, dikkat dağınıklığı veya hiperaktive bozukluğu sıkıntıları varsa mutlaka ama mutlaka hocamla tanışmanızı öneriyorum.
C.Y
Sürecin en başında tedavi alıp almama konusunda fazlasıyla kararsızdım. Böyle bi sürece başlamanın benim için faydalı olup olmayacağından emin değildim. Ama şuan diyorum ki iyi ki başlamışım. Ben bu sürece başlayalı 10 seans oldu ve Ömer beye ilk geldiğim kişiyle şuan dönüştüğüm kişi arasında büyük bi fark var. Ve şuan dönüştüğüm kişiden ve içimdeki potansiyeli zamanla ortaya çıkarıyor oluşumdan çok mutluyum. Kendi aşamadığım şeyleri aşmamda bana çok büyük katkıları oldu. Konumu rahattı. Randevu saatlerinde herhangi bi aksama olmadı. İletişim konusunda da profesyonelce hareket edildi. Sonuç olarak bu süreçte kötü diyebileceğim herhangi bir şeyle karşılaşmadım. Benim için son derece güzel ilerleyen bi süreçti ve hala devam ediyorum. Elimde olsa hiç bırakmam 🙂
K.N
Bir kere gelmiş olmamıza rağmen tüm detayıyla bizimle ilgilenen saat kavramı asla olmayan özellikle söylüyorum cünkü bir saat diye konusmustuk öncesinde nerdeyse 1.30 saatten fazla ilgilendi ömer bey bizimle cıkarken de gerçekten ücret için çalışmış olsaydı mutlaka gelin derdi ki ne zaman danısmak için isterseniz gelin dedi kendisi devamlılık gerektirecek bir durum yok diye ekledi biz cok memnun kaldık ne zaman danısmak istersek yine kendisini tercih edeceğiz bir kez daha teşekkür ederiz kendisine.
P.S
Doktorumuzla çok güzel bir süreç geçirdik. Çocuklarla iletişimi gerçekten çok güçlü, harika bir dinleyici ve onların dünyasını, duygularını,davranışlarını çok iyi yorumluyor. Aklımızdaki tüm soruları içtenlikle yanıtladı ve her seans çok verimli geçti. Oğlum her randevuya istekle ve mutlu bir şekilde gitti, bu da onun güven veren yaklaşımını gösteriyor. Süreç boyunca farkındalıklarımı artırdı; bazen hayat içinde çok basit görünen şeylerin çocuklar için ne kadar büyük anlam taşıdığını fark etmemi sağladı. Kendisinin ilgisi, sabrı ve rehberliği harika!
T-S
Rehber öğretmenin tavsiyesiyle gittik. Dehb olan oğlum için gittik. İlk gittiğimizde çok belirsizlik içindeydik. Kaos durumundaydık. Kendisi çocuğumuzun teşhisini koydu. Neler yapmamız gerektiğini söyledi. Bize çok güzel rehberlik etti.
Sadece çocuk odaklı değil, aynı zamanda tedavi sürecinde anne babanın da psikolojisini önemsemesi çok değerliydi.
Dehb li çocuklara bakış açısı çok güzel. Her çocuğun özel olduğu, illaki bir etiket takılmaması gerektiği, çocuğun iyi olması için önce anne babanın sakin ve huzurlu olması gerektiği gibi bir çok konuda bizi uyandırdı. Her sıkıştığımızda uzaktan da olsa cevap verdi bilgilendirdi. Kesinlikle tavsiye ederim hocamızı..