Sınav Kaygısı

Sınav Kaygısı Nedir ve Neden Oluşur?

Sınav kaygısı, hem okul döneminde hem liseye ve üniversiteye giriş sınavı hazırlık aşamalarında çocukların yaşadığı yoğun korkulardır. Daha geniş bir bakış açısıyla sınav kaygısı nedir? Çocuğun, sınava hazırlık sürecinde planlı bir ilerleme yerine, kendini sürekli olumsuz düşüncelere kaptırması halidir. Çocuk sınavı, hayatını belirleyecek bir eşik olarak düşünebilir. Bu düşünce, sınava yüklenen anlamdan kaynaklı olarak yoğun bir strese ve kaygıya dönüşebilir.
Uzun süreli sınav kaygıları, öğrencilerin günlük hayatlarını ve sağlıklarını da olumsuz etkiler. Hem psikolojik hem fiziksel anlamda birçok rahatsızlığı tetikleyebilir. Öğrencilerde sınav kaygısı, birçok çocuğun hazırlık dönemlerinde yaşadığı durumlar arasındadır. Çocuğu betimleyen tek şeyin sınavdan aldığı puan olmadığını ona hissettirmek yaşanan kaygının azalmasına yardım edebilir. Ancak bunu yapmak sanıldığı kadar kolay değildir.

Sınav Kaygısının Fiziksel ve Psikolojik Belirtileri

Çocukları hem fiziksel hem psikolojik olarak etkileyen sınav kaygısı, sınav sırasında fiziksel anlamda mide bulantısı, sınavda terleme, titreme vs.. şeklinde kendini gösterebilir. Lise ve üniversite sınavlarını büyük bir kaygı nedeni haline getirmek ise daha büyük fiziksel belirtilere neden olur.
Üniversite sınavındayken bayılmak veya kusmak, yaşanan kaygının boyutuna göre meydana gelebilecek olan durumlar arasındadır. Baş dönmesi, baş ağrısı ve kas ağrıları da strese bağlı olarak ortaya çıkabilecek olan fiziki belirtiler arasındadır. Yaşanan yoğun kaygıyı azaltmak için terapi desteği alabilirsiniz. Terapi yardımıyla sınavda meydana gelebilecek büyük fiziki belirtilerin ortaya çıkmasını önleyebilirsiniz.
Psikolojik sınav kaygısı belirtileri arasında dikkat dağınıklığı, huzursuz ruh hali, negatif iç konuşmalar şeklinde ortaya çıkabilir. Öğrenciler, sınav öncesinde can sıkıntısı, yoğun stres, bunalım gibi belirtiler gösterebilir. Psikolojik belirtilere ilaveten liselere ya da üniversite giriş sınavı, çocukları strese sokan yoğun terleme gibi farklı fiziksel belirtiler de yaygın şekilde görülür. Çocuk stresini kontrol edemediği için sınava adapte olmakta problem yaşayabilir.

Sınav Kaygısı ile Başa Çıkma Stratejileri

Sınav kaygısıyla başa çıkma stratejilerinin başında çocuğun ailesi tarafından desteklenmesi yer alır. Çocuğunuzun sırtına farkında olmadan taşıyamayacağı kadar büyük yükler yüklemediğinizden emin olmalısınız. YKS ve LGS sınavı kaygısı yaygın görülen ama doğru tekniklerle önüne geçilebilecek olan durumlar arasındadır. Bunu minimum seviyeye çekebilmek ise çocuğun hayatının bu iki sınava bağlı olmadığını anlatmaktır.
Sınav kaygısı nasıl yenilir? Ona güvendiğinizi, doğru şekilde çalıştığında başarabileceklerini anlatarak çocuklarınızın strese girmesini engelleyebilirsiniz. Çocuğunuzun özgüvenini geliştirecek aktiviteleri destekleyebilirsiniz. Özgüveni yüksek olan çocukların, sınavlarda ve beceri gerektiren birçok alanda daha yüksek başarılar elde etmesi muhtemeldir. Kendini seven, destekleyen ve ona güvenen ebeveynleri olan çocuklar, yapabileceklerine daha fazla inanırlar ve içsel motivasyonları daha yüksek olur.

İlginizi Çekebilir: Çocuklarda Özgüven Gelişimi

Ergenlerde Sınav Kaygısı ve Aile Rolü

Ergenlerde sınav kaygısını azaltabilecek olan en etkili yöntemlerden bir tanesi ailenin çocuğa olan inancıdır. Onu destekleyen ve ne olursa olsun seveceğini belirten bir aile, sınava hazırlanan çocukların en büyük şansıdır. Sınava hazırlanan bir çocuğunuz varsa bu süreçte ona şefkatle yaklaşmalı, bu durumu olağanüstü bir süreç olarak değerlendirmemelisiniz.

Sınav Kaygısını Artıran Hatalı Düşünceler ve Mitler

Sınav kaygısına yol açan şeylerin başında çocuğun sınavda yeterince iyi olamayacağı korkusu gelir. Ailesini hayal kırıklığına uğratma korkusu, başaramazsa kendisiyle alay edileceği korkusu, sınav kaygısına yol açan nedenler arasındadır. Ailelerin tutumu, bazen bu kaygıyı daha da artırmaya neden olabilir.
Çocuğa sınavı kazanamazsa bir şansı daha olmayacağını söylerseniz, onu teşvik etmek yerine, daha fazla korkutabilirsiniz. Sınav öncesinde daha fazla strese girmesine neden olur. Çocuğun özgüvenini kıracak şekilde konuşmak da sınav kaygısını artırır.
Çocuğa yapamayacağını ima etmek ya da sınavda başarılı olacağına dair olan inancı çok fazla vurgulamak, hatalı davranışlar arasındadır. Çocuk bu sınavlarda yüksek puan alamazsa geleceği kararacakmış gibi kötümser olmak da onları daha fazla strese sokan faktörler arasındadır. Tam tersi de geçerli olabilir. Örneğin; bu sınavı kazanamamakta dünyanın sonu değil demek çocuğunuzun stresini arttırabilir. Onu anlamadığınızı düşünmesine neden olabilir.

Sınav Öncesi ve Sınav Anı için Pratik Öneriler

Hem sınav öncesinde hem de sınav anında daha rahat olabilmek için nefes egzersizleri çok etkili sonuçlar verebilir. Sınav öncesinde yapılan düzenli meditasyonlar, olumlamalar ve düzenli çalışma programları, stresinizi azaltabilir. Yapamayacağınız şeyler olduğunu da kabul etmek, sınav kaygısını azaltmaya yardım edebilir.
Her şeyi bilemeyeceğinizi kabul etmek, yapamamanın bir son olmadığını hatırlamak stresi azaltmaya yardımcıdır. Sınav stresinden kurtulma yolları arasında sınav öncesinde de sonrasında da aynı siz olacağınızı hatırlamak etkili bir düşünce şeklidir.

Sınav Kaygısına Karşı Uzman Görüşleri ve Videolar

Sınav kaygısına karşı uzman tavsiyeleri, sınavı dünyanın en büyük zorluğuymuş gibi görmemek başta gelir. Sınav dönemlerini, sanki olağanüstü bir dönemmiş gibi algılamak, çocukları daha fazla strese sokar. Gerektiği kadar çalıştıktan sonra çocuğun sosyal hayatına zaman ayırmasına da izin vermelisiniz.
Sanatsal aktivitelere katılmasını destekleyebilirsiniz. Sanatsal aktiviteler ve sosyalleşme çocukların stresini azaltmaya yardım eder. Etkili dinlenme zamanları oluşturmalısınız. Dinlenmek, beyin yorgunluğunu da önlemenize yardım eder. Sınav kaygısıyla baş etme yolları arasında zihinsel dinlenmenin yanında psikolojik destek de yer alır.

Sıkça Sorulan Sorular

Üniversite Sınavında Çok Kaygılanmayla Nasıl Baş Edilir?

Sınav günü gelmeden çok öncesinde programlı bir çalışma yapıldığında aşırı stresin önüne geçmek daha kolay olur. Sınav öncesi rahatlama teknikleri arasında nefes egzersizleri yapmak, meditasyon ve olumlama gibi mindfullness etkinlikleri yapmak kaygıyla baş etmeyi kolaylaştırabilir.

Üniversite Sınavında İken Bayılma Yaşamak Neden Olur?

Stres kontrolü yapamayan kişilerin, çeşitli fiziksel rahatsızlıklar yaşamaları muhtemeldir. Yoğun sınav kaygısı, bayılmayla sonuçlanan ciddi fiziksel belirtiler oluşmasına neden olabilir. Sınavda başarısız olmaktan aşırı korkmak, strese girmek ve bu durumun üstesinden gelememek, stres kaynaklı bayılmalara yol açabilir. Ve bu durum artık bir anksiyete bozukluğu geliştiği anlamına gelir.

Evde İken Başarılı Sınavda Başarısız Olmak Neye Bağlıdır?

Evde yani güvenli alanında başarılı, sınavda başarısız olan çocuklar, elde edecekleri sonuçlara çok fazla odaklanmış olabilirler. Sonuca çok fazla odaklanmak, süreci daha zor bir hale getirebilir. Belli bir başarıyı elde edemezse ailesi tarafından sevilmeyeceğini, ailesini hüsrana uğratacağını düşünebilir. Bütün bu olumsuz inançlar nedeniyle çocuk, çalışsa bile yapamayacağı düşüncesine çok fazla takılabilir. Yaşanan kaygı, sınavların başarısızlıkla sonuçlanmasına yol açabilir.

Moral Bozulmasın Diye Sınava Girmeyi İstememek

Çevre ve aile baskısı, büyük beklentiler nedeniyle çocuklar; bazen morali bozulmasın, diye sınava girmeyi istemeyebilirler. Sınav kaygısıyla baş etmenin yolu ise sınava girmeyi reddetmek yerine bu süreci daha sağlıklı şekilde yönetmeyi öğrenmektir. Sınava son birkaç ayda değil, okul sürecinde düzenli olarak ders çalışarak hazırlanmak strese girmenizi engelleyebilir.

Sınav Sırasında Karın Ağrısı ve Baş Ağrısı Neden Olur?

Sınav sırasında yaşanan karın ağrısı ve baş ağrısı, yoğun stres nedeniyle bedende fiziksel belirtiler olarak ortaya çıkabilir. Oluşan stres mide asidini arttırır. Midede kasılmalar nedeniyle sancı hissi meydana gelebilir. Yoğun stres nedeniyle karın ağrısı, mide bulantısı ve baş ağrısı meydana gelebilir. Bu konudan muzdaripseniz sınav öncesinde nefes egzersizleriyle kendinizi rahatlatabilirsiniz. Yaptığınız bütün şeylere rağmen sınav kaygısına engel olamıyorsanız psikiyatrik destek almayı deneyebilirsiniz.