15+
Çocuklarda Tik Bozukluğu
Çocuklarda Tik Nedir? ve Tourette Sendromu
Çocuklarda tik bozukluğu, kaslarda meydana gelen yineleyici istem dışı hareketlerden ya da bazı hecelerin ve kelimelerin tekrarlanmasından oluşan bir rahatsızlıktır. Göz seğirmesi, tekrarlanan bazı motor hareketler, tik sınıfında yer alır. Motor tikler bedensel jestlerle yapılan ve kontrol edilemeyen hareketlerdir. Göz kırpma, başını ileri geri sallama bunlara örnektir. Omzunu silkme, ellerini sallama gibi davranışları içerir. Tik bozukluğu nedir? İstem dışı meydana gelen kas hareketleri şeklinde ifade edilse de sadece kas hareketlerinin istemsizce yapılmasıyla sınırlı değildir. Amaca yönelik olmayan davranışlar grubu tik adı altında toplanır. Kişi, bunu yaparken kendini kontrol edemez. Tiklerin çok sayıda çeşidi bulunur. Bazıları uzun bazıları kısa dönemlidir.
Tik Bozuklukları Hangi Yaşlarda Başlar?
Tik bozukluklarının başlama yaşı oldukça erkendir. Tikler hangi yaşta başlar? Çocuklarda tik, 3-9 yaş arasında başlayabilir. Bazı tikler istemsiz kas hareketleri şeklinde gerçekleşirken bazıları seslerin ve hareketlerin tekrarlanması şeklinde gerçekleşir.
Tik Türleri: Motor ve Vokal Tikler
Çocuklarda tik bozukluğu, temel olarak motor ve vokal tikler diye ikiye ayrılır. Motor tikler, hareketlerin kontrol edilemediği, ellerin ve başın istemsiz hareketleri şeklinde olabilir. İstemsiz gerçekleşen kas hareketlerinin bulunduğu tik türü motor tik olarak bilinir. Vokal tikler ise çocuğun bazı sesleri tekrar etmesinin yanında mırıldanma, öksürme, boğazını temizleme tiki gibi çeşitli şekillerde meydana gelebilir.
Tourette Sendromu ile Tikler Arasındaki Fark
Tourette sendromu, bir çeşit nörogelişimsel bozukluktur. Tourette sendromu yaşayan kişiler kendini tutamayıp toplum içinde diğer insanlara rahatsızlık veren davranışlar sergileyebilirler. Tourette sendromu bulunan çocuklar vokal ve motor tiklere sahip olabilirler. Tourette sendromu, tik hastalığı adıyla anılan nörogelişimsel bozukluk türüdür. Göz kırpma, dokunma, zıplama, baş sallama gibi çeşitli motor tiklerle karakterize olarak ortaya çıkabilir. Tourette sendromunda vokal tikler ise boğaz temizleme, küfretme, kelimeleri tekrar etme, havlama, öksürme gibi seslerle karakterize tik grubunu içerir.
Tik Bozukluklarının Nedenleri
Tik bozukluklarının nedenleri arasında dopamin metabolizması bozukluğu, sosyal çevrenin etkisi ve stres gibi durumlar yer alır. Çocukta bir nörogelişimsel bozukluk bulunsa da normal zamanlarda tikler kendini göstermezken psikolojik bir zorlukta ortaya çıkabilirler. Bazen çocuğun özgüveni ve tik arasında paralel bir bağlantı bulunur. Heyecan anında fiziki olarak bir uyarılma ya da rahatsızlık yaşadığında çocuk tik hareketlerini sergilemeye başlayabilir.
Tik Bozukluğuna Eşlik Eden Diğer Sorunlar: DEHB ve OKB
Tik bozukluğuna eşlik eden diğer sorunlar dikkat eksikliği ve hiperaktivite, OKB olmak üzere ifade edilebilir. Bu iki rahatsızlık kendi içinde sürekli tekrar eden rutinlere sahiptir. Bazı alışkanlıkların sürekli tekrarlanması tiklerle bir araya geldiğinde hayatı daha zorlayıcı hale getirebilir. Baskılanabilen tikler, çok zor da olsa kontrol altına alınabilir. Bu durum çocuğu psikolojik olarak zorlayabilir. Ufak bazı mimik ve beden hareketlerini kontrol altına almak çocuğa öğretilebilir. Bu durumda toplum içinde çocuk tiklerini kontrol ederek dikkatleri üzerine çekmekten kurtulabilir.
Tikler Kalıcı mı, Geçici mi?
Genetik tik yaygınlığı bulunan çocuklarda tik bozukluğu daha fazla görülebilir. Bunlar geçici tik ya da kalıcı tik olmak üzere iki sınıfa ayrılır. Bir yılı aşkın süredir devam eden tiklere uzun süren tik bozukluğu adı verilir. Bunlar kalıcı tik sınıfında yer alır. Geçici tikler bir yıldan kısa sürer. Bir süre sonra etkisi kaybolur.
Hangi Durumda Uzman Desteği Alınmalı?
Çocuklarda tik bozukluğu, günlük hayatı zora sokuyorsa ve çocuğun sosyalliğini engelliyorsa bu durumda destekleyici tedavi işe yarayabilir. Tiklerin şiddeti fazlaysa uzman desteği almayı düşünebilirsiniz. Çevresel stres ve tik arasında da paralel bir bağlantı bulunabilir. Çocuk dışarı çıkmak istemeyebilir. Kendini ifade etmeye çekinebilir. Tikleri yüzünden kendini rahat hissedemeyebilir. Bütün bu süreci kontrol altına almak için uzman desteğinden yararlanmayı ihmal etmemelisiniz. Okulda çocuğun konforunu sağlamak adına aile-öğretmen iş birliği son derece önemlidir. Okuldaki çocukları bilinçlendirmek ve tik bozukluğuna sahip olan arkadaşlarıyla dalga geçmemeleri gerektiğini öğretmek gerekir.
Evde Ailelerin Uygulayabileceği Öneriler
Evde ailelerin çocuğu rahatlatmaya yönelik uygulayabileceği önerilerden bir tanesi çocuğun tiklerine çok fazla vurgu yapmamaktır. Bu duruma dikkat çekmek, çocuğu daha fazla zorlayabilir. Aile yaklaşımı ve tik ilişkisi evdeki genel atmosferle ilişkilidir. Strese girdiğinde ve heyecanlandığında tiklerinin fazlalaştığını görebilirsiniz. Bu durumda ona kendini sakinleştirme tekniklerini öğretebilirsiniz. Yoga ve nefes egzersizleri çocuklarda tik bozukluğuyla mücadele etmeyi kolaylaştırabilir.
Tik Tedavisinde Hangi Uzmanlara Başvurulmalı?
Çocuklarda tik yaygınlığı, sağlıklı çocuklar arasında ortalama %13 civarındadır. Çocuklarda tik bozukluğu, üç yaşından itibaren kendini gösteren bir nörogelişimsel bozukluk türüdür. Tik bozukluğu için çocuk psikolojisi alanında uzman kişilere başvurabilirsiniz. Tik tedavisinde sadece psikiyatrik tedavi yeterli değildir. Okulda tik yönetimi için öğretmenin bilgilendirilmesi gerekir. Ailenin ve çevrenin de bu konuda farkındalık oluşturması, çocuğun kendini rahat hissetmesi açısından önemlidir.
İlaçsız Yöntemler ve Davranış Terapileri
İlaçsız tedavi yöntemleri, çocuklarda tik bozukluğu tedavisinde işe yarar sonuçlar almanızı sağlar. Çocukta tik tedavisi için davranışçı terapi yöntemleri etkili sonuçlar verebilir. Çocukta gerginlik ve tik ilişkisi arasındaki bağlantıyı tespit edip bu soruna yol açan nedeni bulmak ve çözmek, çocuğun zorlukların üstesinden gelmesini kolaylaştırır. Farkındalık, çocuğun tikleri daha iyi yönetebilmesini sağlar. Bu konuda ailenin bilinçlenmesi, çocuğun tikleriyle alay etmemesi ve ettirmemesi muazzam bir öneme sahiptir. Çocuğu, özgüven kazanmasına yardım edecek aktivitelere yönlendirmek de fayda sağlayabilir. Çocuk psikiyatristine başvurarak doğru rehberliği alabilirsiniz.
Danışanlarımız Nediyor?
Ş.A
Burayı internetten buldum. Çocuğumun ergenlikle ilğili başlayan bazı sorunları vardı. Bu sorunlar okul başarısını da etkilemeye başlamıştı. Bir çok yol denedik ama durumlar hep başa sardı. Doktorumuz ile ona nasıl yaklaşabileceğimizi öğrendik. Artık evde sorunsuz bir ergenimiz var. Hem biz hem de çocuğumuz huzurlu. İyi ki İstanbul Çocuk Psikiyatri diyorum.
V.A
Önceleri bu tür tedavilere karşı çok ön yargılıydım ama Rabbim sonsuz kere razı olsun, doktorumuzla tanıştıktan sonra bu ön yargım tamamen kırıldı, çocuğumuzla ilgili çok çok ciddi olumlu sonuçlar aldık. Gerçekten samimiyetle, tavsiye ediyorum. Hocam işinde gayet uzman. Teşhisi, yönlendirmeleri ve tedavi yöntemleri mükemmel. Herkese tavsiye ediyorum. Hocama da buradan tekrar selamlarımı, saygılarımı iletiyorum. Çocuklarınızın geleceği için mutlaka dikkat eksikliği, dikkat dağınıklığı veya hiperaktive bozukluğu sıkıntıları varsa mutlaka ama mutlaka hocamla tanışmanızı öneriyorum.
C.Y
Sürecin en başında tedavi alıp almama konusunda fazlasıyla kararsızdım. Böyle bi sürece başlamanın benim için faydalı olup olmayacağından emin değildim. Ama şuan diyorum ki iyi ki başlamışım. Ben bu sürece başlayalı 10 seans oldu ve Ömer beye ilk geldiğim kişiyle şuan dönüştüğüm kişi arasında büyük bi fark var. Ve şuan dönüştüğüm kişiden ve içimdeki potansiyeli zamanla ortaya çıkarıyor oluşumdan çok mutluyum. Kendi aşamadığım şeyleri aşmamda bana çok büyük katkıları oldu. Konumu rahattı. Randevu saatlerinde herhangi bi aksama olmadı. İletişim konusunda da profesyonelce hareket edildi. Sonuç olarak bu süreçte kötü diyebileceğim herhangi bir şeyle karşılaşmadım. Benim için son derece güzel ilerleyen bi süreçti ve hala devam ediyorum. Elimde olsa hiç bırakmam 🙂
K.N
Bir kere gelmiş olmamıza rağmen tüm detayıyla bizimle ilgilenen saat kavramı asla olmayan özellikle söylüyorum cünkü bir saat diye konusmustuk öncesinde nerdeyse 1.30 saatten fazla ilgilendi ömer bey bizimle cıkarken de gerçekten ücret için çalışmış olsaydı mutlaka gelin derdi ki ne zaman danısmak için isterseniz gelin dedi kendisi devamlılık gerektirecek bir durum yok diye ekledi biz cok memnun kaldık ne zaman danısmak istersek yine kendisini tercih edeceğiz bir kez daha teşekkür ederiz kendisine.
P.S
Doktorumuzla çok güzel bir süreç geçirdik. Çocuklarla iletişimi gerçekten çok güçlü, harika bir dinleyici ve onların dünyasını, duygularını,davranışlarını çok iyi yorumluyor. Aklımızdaki tüm soruları içtenlikle yanıtladı ve her seans çok verimli geçti. Oğlum her randevuya istekle ve mutlu bir şekilde gitti, bu da onun güven veren yaklaşımını gösteriyor. Süreç boyunca farkındalıklarımı artırdı; bazen hayat içinde çok basit görünen şeylerin çocuklar için ne kadar büyük anlam taşıdığını fark etmemi sağladı. Kendisinin ilgisi, sabrı ve rehberliği harika!
T-S
Rehber öğretmenin tavsiyesiyle gittik. Dehb olan oğlum için gittik. İlk gittiğimizde çok belirsizlik içindeydik. Kaos durumundaydık. Kendisi çocuğumuzun teşhisini koydu. Neler yapmamız gerektiğini söyledi. Bize çok güzel rehberlik etti.
Sadece çocuk odaklı değil, aynı zamanda tedavi sürecinde anne babanın da psikolojisini önemsemesi çok değerliydi.
Dehb li çocuklara bakış açısı çok güzel. Her çocuğun özel olduğu, illaki bir etiket takılmaması gerektiği, çocuğun iyi olması için önce anne babanın sakin ve huzurlu olması gerektiği gibi bir çok konuda bizi uyandırdı. Her sıkıştığımızda uzaktan da olsa cevap verdi bilgilendirdi. Kesinlikle tavsiye ederim hocamızı..