Ebeveyn Kaybı

Ebeveyn Kaybı Nedir?

Çocuklarda ebeveyn kaybı, başta anlamakta zorlanacakları bir durumdur. İnkar ve yas süreci birbirine karışabilir. Çocuk bu süreci bir çeşit terk edilme zannedebilir. Ebeveynlerden ya da bakım verenlerden birinin ya da ikisinin ölümü, ebeveyn kaybı olarak ifade edilir. Bu durum, çocuğa çok gecikmeden, en net şekilde anlatılmalıdır.

Çocuğa Ölüm Haberi Nasıl Verilir?

Ani bir ölüm yaşanmışsa çocuk için bu daha zordur. Ebeveynlerden biri hastaysa bu durum, çocuğa onun anlayabileceği bir dilde önceden söylenmelidir. Zor zaman gelip çattığında çocuğa ölüm nasıl açıklanır? Annenin ya da babanın kaybı çocuğa en yakını tarafından açıklanmalıdır. Bu süreci annen ya da baban bir yere gitti, diye geçiştirmek yerine çocuğa ölüm gerçeği söylenmelidir. Bunun üzücü bir durum olduğunu, annesini ya da babasını kaybetmenin kolay olmadığını, bu duyguları hissetmesinin normal olduğunu anlatabilirsiniz.

Çocuklarda Yas Süreci: Yaşa Göre Davranışsal Farklılıklar

Çocuklarda yas süreciyle baş etme durumu, onların yaşına göre değişiklik gösterir. Çocuğun psikolojisi, ölümü çok net anlayabilecek bir yapıda olmayabilir. Ölen kişinin bu dünyadaki görevini tamamladığını, başka bir boyuta geçtiğini onun anlayabileceği bir dilde anlatmanız gerekir. Çocuklar ölümle nasıl baş eder? Çocuklar anne ya da baba kaybı söz konusu olduğunda en başta bu durumu inkar etme eğiliminde olabilirler. Kızgınlık duyabilirler. Bu dünyada yalnız kaldıklarını düşünebilirler. Küçük çocuklar henüz ölümü tam olarak anlayamazlar.

Ebeveyn Kaybının Çocuk Psikolojisine Etkisi

Ebeveyn kaybı, sadece çocuklar için değil yetişkinler için bile çok zor bir durumdur. Çocuklar için ebeveyn kaybı hem çok zor hem de çok korkutucudur. Kendilerini yalnız kalmış ya da terk edilmiş hissedebilirler. Bundan sonraki yaşamları hakkında büyük bir kaygı duyabilirler. Küçük yaşta annesini ya da babasını kaybeden ya da her iki ebeveynini de kaybeden çocuklar için terapi etkili sonuçlar almayı sağlayabilir. Ebeveyn kaybı sonrası terapi süreci çocuğun yas tutmasını kolaylaştırabilir. Ölen kişiye söylemek istediklerini ifade edebilmesinde onu destekleyici bir etkiye sahiptir. Çocuğun anne ya da baba kaybı sonrası davranışı, öfke, içe kapanıklık, ağlama şeklinde olabilir. Bu duyguları yaşaması çocuğun sağlıklı bir yas süreci geçirdiğini gösterir. Duygularını dışa vurması, yasını yaşamasını ve zamanla acısının azalmasını sağlar.

Ebeveyn Kaybı Yaşayan Çocuğa Nasıl Destek Olunur?

Ebeveyn kaybı yaşayan çocuğa karşı şefkatli ve anlayışlı bir tutum benimsemelisiniz. Yaşadığı korkuyu ve kaygıyı gidermeyi sağlayacak bir rehberlik yapabilirsiniz. Onun ebeveynlerinden sonra gelen bir yakınıysanız dede, anneanne ya da babaanne iseniz bakım veren olabilirsiniz. Bu süreçte çocuğun psikolojik destek almasını sağlayabilirsiniz.

Yas Sürecinde Sık Yapılan Hatalar ve Uzak Durulması Gereken Davranışlar

Travma yaşayan çocuklara yaklaşımınız nazik ve empatik olmalıdır. Ölen ebeveyn kötü özellikleri olan biri bile olsa, çocuğun yanında onu kötülememeye özen göstermelisiniz. Çocuğun yanında onun yalnız kaldığını vurgulayan laflar etmemeli, ona acıdığınızı hissettirmemelisiniz. Çocukluk çağı travmalarından biri olan ebeveyn kaybı sonucunda, fazlaca alıngan ve kırılgan bir yapıda olabileceğini unutmamalısınız.

Terapi Gerekli mi? Ne Zaman Psikolojik Destek Alınmalı?

Çocuklarda ebeveyn kaybı sonrasında terapi gerekli mi? Her ölüm, beraberinde derin bir acıyı da getirir. Çocuk da bu süreçte bir yas yaşar. Çocuklarda yas, yetişkinlerden daha farklı ilerler. Onlar, etrafında olup biteni anlamaya çalışırlar. Bundan sonraki süreçte ne olacağını düşünebilirler. Kendisine kimin bakacağını, annesinin ya da babasının gittiği yerin nasıl olduğunu merak edebilirler. Çocuklarda ölüm algısı sekiz-dokuz yaşından itibaren oluşmaya başlar. Ölüm onlar için bir travma etkisi yapabilir.

Çocuklar İçin Yasla Baş Etmeye Yardımcı Olacak Etkinlikler ve Rutinler

Çocuklarda yasla baş etme yöntemlerinden biri, onları kendi arkadaş grubuyla bir araya getirmektir. Evden dışarı çıkmalarını sağlamak, açık havada birlikte yürümek, oyun etkinliklerine katılmak gibi çeşitli aktiviteler onun sürekli düşünmesini engelleyebilir. Çocuk hayata karıştığı sürece, ölümün doğal bir olay olduğunu ve hayatın devam ettiğini daha net kavrayabilir. Yas danışmanlığı, bu süreçte çocuğun duygularını ifade etmesini sağlayacak etkili yöntemler bulmaya yardımcıdır. Oyun terapisi, sanatsal aktiviteler, spor faaliyetleri gibi çeşitli yöntemlerle çocuk duygularını dışa vurmayı öğrenir. Acısını belki de bir sanatsal aktiviteye adapte edebilir. Bunu yaparak ölüm kavramıyla daha rahat baş edebilir. Çocuk psikolojisi alanında uzmanlaşmış bir çocuk psikiyatristi bu süreçte size gerekli rehberliği sağlayabilir.