Cinsiyet Kimliği Bozukluğu

Cinsel Kimlik Bozukluğu Nedir?

Cinselkimlik bozukluğu, kişinin biyolojik cinsiyeti ile hissettiği cinsiyet arasındaki uyumsuzluktur. Psikoloji literatüründe cinsiyet disforisi olarak bilinen bu terim, kişinin yaşadığı ikilem nedeniyle üzüntü ve huzursuzluk duyması halidir. Psikososyal gelişim sürecinde özellikle ergenlikte hissedilmeye başlanan bu farklı cinsel yönelim, kişinin kendini derin bir depresyonda hissetmesine de yol açar.

Cinsiyet Disforisi ile Farkları ve Benzerlikleri

Cinsel Kimlik bozukluğu ve cinsiyet disforisi, aslında aynı durumu ifade eden iki terimdir. Cinsiyet kimliği bir bozukluk olarak değerlendirilmekten çıkarılmıştır. Bunun yerine cinsiyet disforisi terimi kullanılmaya başlanmıştır. Cinsiyet kimliği bozukluğu olarak nitelenen durum, psikolojide bir pataloji olarak algılandığı için farklı cinsel yönelime sahip olan kişilerce çokça tepki görmüştür. Psikoloji literatüründe cinsiyet kimliği bozukluğu kavramı yerine: cinsel kimliğiyle mutlu olmayan, depresif ve sıkışmış hisseden kişilerin ruh halini yansıtan cinsiyet disforisi kavramı kullanılmaya başlanmıştır.

Cinsiyet Kimliği Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Cinsiyet kimliği bozukluğu diğer adıyla cinsiyet disforisi belirtileri arasında şunlar yer alır:

• Farklı cinsiyet kimliklerine özgü davranışlarda bulunma,
• Karşı cinsle daha fazla zaman geçime isteği,
• Kendi cinsiyetine aykırı giyim tarzı,
• Erkekler için kadınsı, kadınlar için erkeksi konuşma ve tavırlar sergileme vb.

Toplumsal cinsiyet kimliğine aykırı davranışlar sergilemek, genel anlamda cinsiyet disforisi olarak kabul edilebilir. Bunun ötesinde ise psikolojik ekoller, bu konuda ikiye bölünmüş durumdadır. Transseksüalite günümüzde kişinin kendi tercihi olarak kabul edilip kişisel yönelime saygı duyulması gerektiği anlamına gelir.. Farklı cinsel yönelim sergileyen kişilikleri, hormonal ve çevresel faktörlere bağlı olarak gelişen bir anomali olarak değerlendiren psikiyatri uzmanları da bulunur.

Cinsiyet Kimliği Testi Yapmak İçin Tıklayın!

Cinsiyet Kimliği Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?

Cinsiyet kimliği bozukluğu diğer adıyla cinsiyet disforisi belirtileri arasında şunlar yer alır:

• Farklı cinsiyet kimliklerine özgü davranışlarda bulunma
• Karşı cinsle daha fazla zaman geçirme isteği
• Kendi cinsiyetine aykırı giyim tarzı
• Erkekler için kadınsı, kadınlar için erkeksi konuşma ve tavırlar sergileme vb.

Toplumsal cinsiyet kimliğine aykırı davranışlar sergilemek, genel anlamda cinsiyet disforisi olarak kabul edilebilir. Bunun ötesinde ise psikolojik ekoller, bu konuda ikiye bölünmüş durumdadır. Transseksüalite günümüzde kişinin kendi tercihi olarak kabul edilip kişisel yönelime saygı duyulması gerektiği anlamına gelir. Farklı cinsel yönelim sergileyen kişilikleri, hormonal ve çevresel faktörlere bağlı olarak gelişen bir anomali olarak değerlendiren psikiyatri uzmanları da bulunur.

Çocuklarda ve Ergenlerde Cinsiyet Kimliği Gelişimi

Çocuklarda cinsiyet kimliği gelişimi, 2.5 – 3 yaş itibarıyla başlayabilir. Çocuklar kendi cinsiyetlerini bu yaştan itibaren fark edebilirler. Cinselkimlik gelişiminde ise ergenlik çok belirleyici bir dönemdir. Bu yaşta gençler karşı cinse ilgi duymaya başlayabilirler. Cinsiyet disforisi ya da farklı cinsel yönelimi bulunan gençler ise karşı cinse ilgi duymak yerine hemcinsleriyle ilgilenir.

Cinsiyet Kimliği Bozukluğunun Nedenleri

Cinsiyet disforisi nedenleri arasında şunlar yer alır:

• Hormonal bozukluklar,
• Psikolojik bozukluk,
• Gelişimsel bozukluklar,
• Genetik faktörler,
• Endokrinolojik sebepler,
• Çocukluk döneminde karşılaşılan farklı yaklaşımlar vb.

Tanı Kriterleri: DSM-5’e Göre Değerlendirme

DSM-5’e göre cinsiyet disforisi değerlendirme kriterleri arasında bariz durumlardan bir tanesi, kişinin bu durumu ne kadar süre yaşadığıdır. Kişiye atanan toplumsal cinsiyet ile kendini hissettiği cinsiyet arasında farklılık olması ve bu durumdan duyulan rahatsızlığın en az 6 ay süreyle devam etmesi önemli bir kriterdir. Sosyal ve mesleki anlamda da kişiye zorluk yaratan durumların ortaya çıkması, cinsiyet disforisi kriterleri arasında yer alır.

Tedavi Yöntemleri: Psikoterapi, Hormon Tedavisi, Cerrahi

Çocuklarda cinsiyet disforisi, hormonal dengesizlikler söz konusu olması halinde tıbbi olarak tedavi edilebilen bir durumdur. Hormon tedavisi ile birlikte alınan psikoterapi bu süreci daha rahat geçirmeye yardım eder. Hormon tedavisi ve psikoterapi bir arada uygulanarak bu süreçte genç bireye destek olmak amaçlanır. Klinik tanı oluştuktan sonra ergenin ve ailesinin kararı doğrultusunda hormonal tedavi uygulanabilir ya da transgender süreci başlayabilir.

Cinsiyet Geçiş Süreci: Psikolojik ve Medikal Aşamalar

Cinsiyet geçişi yaşanırken çocuklar ve ergenler için psikoterapi önemli bir destektir. Bu süreçte toplumsal cinsiyet kavramı nedeniyle yaşanabilecek dışlanmalar karşısında ailenin tavrı önemlidir. Transgender sürecinde cerrahi müdahaleyle birlikte kişiye atanan yeni cinsiyete uygun hormon tedavisi de uygulanır.

Aileler İçin Rehber: Nasıl Destek Olunmalı?

Cinsiyet disforisi, bu durumu yaşayan kişiler için depresyon ve anksiyete gibi çeşitli ruhsal rahatsızlıklara da neden olabilir. Ergenlerde cinsiyet hoşnutsuzluğu belirtileri görüldüğünde aileler ilk başta paniğe kapılabilir. Bu süreçte çocuğun hislerini anlayabilmek ve onu yalnız bırakmamak önemlidir. Suçlamak yerine hislerine odaklanmak ve .ve onu anlamak değerlidir. Ergenlik döneminde yaşanan bu belirtilerin detaylı değerlndirilmesi yapılmadan bir yargıda bulunmak yanlış olacaktır. Ergenlik kimlik karmaşası olarak adlandırdığımız dönem aynı zamanda cinsiyet hoşnutsuzluğunu da kapsayabilir. Bu geçiş dönemi ergenin cinsel kimliği hakkında karmaşaya da sebep olabilmektedir.

Toplumsal Etkiler ve Damgalama ile Mücadele

Eşcinsel (transseksüalite)olduğunu açıklayan bireylere karşı toplumda yoğun bir baskı söz konusudur. Bazı kesimlerce kesinlikle kabul görmeyen bu duruma her ruh sağlığı uzmanı da farklı bir bakış açısıyla yaklaşabilir. Bu süreçte, onun her şartta sizin kendi çocuğunuz olduğunu hatırlamalı, onu damgalamak ya da ayrıştırmak yerine kabullenmelisiniz. Öncelikle bir ruhsağlığı uzmanından destek almayı düşünmelisiniz. Bazı ruhsal bozukluklarla iç içe geçmiş olabileceğini aklınızda bulundurmak önemlidir.

Cinsel Kimlik Bozukluğu ile Karıştırılan Durumlar

Cinsel kimlik bozukluğu ile birlikte olan durumlar arasında:

• Travma ve istismar sonrası değişen cinsel algı,
• Kişilik bozukluğu,
• Ergenlik dönemindeki kimlik arayışı,
• Cinsel yönelim karmaşası ve bazı kafa karışıklıkları,
• Bedensel dismorfik bozukluğu yer alır.

Türkiye’de ve Dünyada Hukuki ve Tıbbi Süreçler

Türkiye’de ve dünyada cinsiyet disforisi ve cinsiyet değiştirme süreçleriyle ilgili uygulamalar farklılık gösterir. Türkiye’de cinsiyet değişikliği başvurusu yapabilmek için 18 yaşını doldurmuş olmak gerekir. Bekâr ve transseksüel yapıda olan kişiler, cinsiyet değiştirmeye ruhsal ve fiziksel olarak da elverişliyse gerekli başvuruyu yapabilirler.
Ancak unutulmaması gereken şey 18 yaşına varmış ancak ruhsal destek almamış bireyler için durumun tıbbi nedenleri anlaşılmadan sadece ergenin talebiyle bir sürece girmek doğru olmayacaktır.

Cinsiyet Kimliği Bozukluğu Testi: Ne İşe Yarar, Nerede Yapılır?

Cinsel kimlik bozukluğu testi, çocukta ya da ergende kendi cinsel kimliğine karşı yabancılaşma olup olmadığını anlamaya yarar. Çocuğun ya da ergenin hissettiklerinin netleşmesine katkı sağlar. Kimlik arayışına netlik kazandırmaya yardım eder.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Erkek çocuğun cinsel kimlik bozukluğu nasıl anlaşılır?

Erkek çocuğun cinsiyet disforisi, karşı cins akranlarıyla oynamaya istekli olma hali, kız çocuğu gibi giyinme isteği, karşı cinsle özdeşleşmiş oyuncaklara meraklı olma durumu şeklinde kendini gösterir.

Cinsel kimlik bozukluğu tedavi edilir mi?

Evet, cinsiyet disforisi bir belirti olup örneğin başağrısı gibidir. Bu belirtinin ardında yatan asıl neden üzerinde araştırma yapılmalı ve buna göre bir yol haritası çizilmelidir.

Cinsel kimlik bozukluğu neden olur?

Cinsel kimlik bozukluğunun birden çok nedeni olabilir. Psikolojik rahatsızlıklar, hormonal dengesizlikler ve çocuğun ya da ergenin cinsiyet algısı bu duruma yol açan nedenler arasındadır. Ayrıca sosyal medya ve internet etkisiyle kültürel transferler, K-POP gibi ergenlikte yeni kimlik önerileri, eğitim ve sağlık konusunda bilgi yetersizliği nedenler arasındadır.

Bazı toplumsal kurumlar (LGBTQ vs..) temsiliyeti ile çözülebilir mi?

Hayır, çünkü ergenlik döneminde kimlik arayışında bulunan gençlerin sivil toplum kuruluşları aracılığıyla yanlış yönlendirmelere kurban edilmemesi önemlidir. Öncelikle ebeveynleri ve ruh sağlığı uzmanları tarafından konu kapsamlı olarak ele alınmalı ve bu durumu başkalarının istismar etmesine izin vermemelisiniz.