Okul Fobisi
Okul Fobisi Nedir?
Okul fobisi, her çocukta olmasa da okula yeni başlayan çocuklarda evden ve ebeveynlerden ayrılma kaygısının bir sonucu olarak ortaya çıkan yoğun korkudur. Aileden ayrılma kaygısı (seperation anxiety), çoğu çocuğun okula gitmek istememesine neden olur. Bunun bir süreç olduğunu, okulun bir gereksinim olduğunu çocuğunuza anlattığınızda zaman içinde okula gitmek istememe durumu son bulacaktır.
Okul Fobisinin Nedenleri Nelerdir?
Çocuklar alışık olmadıkları durumlar karşısında direnç gösterme eğilimindedir. Bilmedikleri durumlar onlar için stres faktörüdür. Çocuklarda stres yaratan şeyler arasında bilinmezlik en başta gelir. Nasıl bir ortamla karşılaşacaklarını bilmeme hali onları zorlayabilir. Evi bırakıp neden okula gitmeleri gerektiğini en başta anlamayabilirler. Dersler onlara zor gelebilir. Sosyal anlamda zorlanabilirler.
Okul Fobisinin Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
Okul fobisinin belirtileri arasında çocuk okula gideceği zaman başının ağrıdığını söylemesi, midesinin bulanması, ağlaması gibi durumlar yer alır. Okula gitmek istemeyen çocuk, bu konuda huzursuzluk çıkarabilir, evden gitmek istemediği için öfkelenebilir, korkabilir. Okula gitmek istememe davranışının ardında aslında bir korku vardır. Bu durum anksiyete bozukluğu gibi çocuğun büyük çapta yaşadığı bir rahatsızlığı tetikleyebilir. Okulda yalnız kalacağından korkması, sosyal fobi gibi durumlarla okul reddi (school refusal) meydana gelebilir.
Okul Fobisi ile Ayrılma Kaygısı Arasındaki Fark
Okul fobisi, çocuğun okula dair geliştirdiği bir korkuyu ifade ederken ayrılma kaygısı çocuğun aileden ayrıldığı her durumu ifade eder. Okul fobisi yaşayan çocuk aynı anda ayrılma kaygısı da yaşayabilir. Ayrılma kaygısı yaşayan çocuk her zaman okul fobisi yaşamayabilir, ayrılmak sadece okula gitme nedeniyle gerçekleşmeyebilir.
Okul Fobisi Hangi Yaşlarda Görülür?
Okul fobisi 5-6 ve 11-12 yaşlarında görülebilir. Okul öncesi ya da ilkokul döneminde çocuklar, alışana kadar okula gitmek istemeyebilirler. Gittikleri ortamı sevmeye başladıklarında yeni arkadaşlar edindiklerinde okulu daha fazla sevebilirler. Öğretmenlerin yaklaşımı, çocuğun sosyal becerileri de burada etkili olan faktörler arasındadır. 11-12 yaş grubunda çocuklar başka bir okula geçiş sürecini deneyimlerler. Bu durum eskiden yeniye geçmeyi bazen zorlaştırabilir. Çocuğun yeni okulunda yaşadığı zorluklar, adaptasyon süreci gibi durumlar okul fobisini tetikleyebilir.
Okul Fobisinden Korumanın Yolları Nelerdir?
İlkokula başlayacağı zaman, çocuğa okul hakkında bilgilendirmede bulunmak, onun okula korkarak gitmesini engelleyebilir. Okul öncesi eğitim almasını sağlamak, okula güzel bir başlangıç yapması için iyi bir tercih olabilir. Yaşanan çevresel zorluklar hakkında okulun rehber öğretmeniyle görüşme yapmak, olumsuzlukları ortadan kaldırmaya yardım eder.
Okul Fobisi Yaşayan Çocuklar İçin Öğretmenler Neler Yapabilir?
Okul fobisi yaşayan çocuklar için öğretmenler sınıfta birleştirici bir hava yaratabilirler. Arkadaşların birbiriyle uyum içinde olmasını sağlayan aktiviteler yapabilirler. Onlarla şefkatli bir şekilde konuşarak okul sürecinde hayata dair bilgiler öğreneceklerinden bahsedebilirler. Bu ön bilgilendirme çocukların okula alışmalarına yardım edebilir. Çocuklarda stres oluşumunu azaltacak bir tanışma, okula alışma sürecini hızlandırır.
Çocuklara Okulu Sevdirmek İçin Etkili Önerilerimiz
Çocuk psikolojisini anlayarak ve empati kurarak yapılacak olan yönlendirmeler, onların okulu daha çok sevmelerine ve istekle gitmelerine yardım eder. Okul fobisi belirtileri gösteren çocuklar için konuşarak okulun korkutucu bir yer olmadığını anlatmak etkili olabilir. Okulda çocukların dikkatini çekecek oyunlaştırılmış bir eğitim sistemi kurmak, eğitim hayatına yeni başlarken dikkat çekici ve cezbedici olur.
Okul korkusuna çözüm arayanlardansanız, çocuğunuza okulun kazandırabileceği yetkinlikleri öğreterek başlayabilirsiniz. Yapmak istediği işe sahip olabilmesi için hangi adımları geçmesi gerektiğini gösterebilirsiniz. Okul öncesi eğitimde oyunlar ön planda olduğu için bu süreci önemsemeli çocuğu okula hazırlayacak bu aşamaya onu dâhil etmelisiniz. Bütün arkadaşlarının da kendisi gibi orada belli yetkinlikler kazanmak için bulunduğunu anlatabilirsiniz.
Okulun sosyalleşmek için güzel bir fırsat olduğundan bahsedebilirsiniz. Arkadaşlarını eve çağırabilir, onlarla sosyal zamanlar geçirmesine destek olabilirsiniz. Anlamakta zorlandığı derslerde konuyu basitleştirerek daha rahat anlamasına yardım edebilirsiniz. Bu durum, çocuğun okula karşı daha olumlu bir bakış açısı kazanmasına yardım eder. Pozitif ebeveyn tutumu, çocuk için öğrenmeyi kolaylaştıran çözümler onların okula karşı olumlu bir bakış açısı kazanmasını sağlar.
Okul Fobisi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Çocuk okuldan korkuyor, ne yapmalıyım?
Çocuklarda okul fobisi, onların anksiyete bozukluğu yaşamasına kadar varabilir. Fobi zaten çok güçlü korkuları ifade eder.
Okul fobisi nasıl geçer?
Okul fobisi, çocuğun bu durumu neden yaşadığını anlayarak çözülebilir. En başta yaşanan okul korkusu normal karşılanabilir. Çocuk, aileden ayrılıp başka bir ortama girerken zorlanabilir.
Okul fobisinin tedavisinde hangi yöntemler kullanılır?
Okul fobisinin tedavisinde oyun terapisi etkili bir yöntem olabilir. Çocuğa uygulanacak olan tedavi yanında psikoeğitim de etkili sonuçlar almanıza yardım eder. Çocuğu anlamak ve ona karşı hassas davranmak için psikoeğitim güzel bir rehberlik sürecidir.
Çocuk psikoloğu okul korkusu sürecinde nasıl bir rol oynar?
Çocuk psikoloğu, çocuğun yaşadığı kaygının sebebini anlamaya çalışır. Çocuğun bu korkuyu fark etmesini ve bundan kurtulmasını sağlamak üzere bir tedavi planlar.