5 Yaş Sendromu Nedir?
5 yaş sendromu nedir? 5 yaş sendromu, 4 yaşından sonra bazı çocuklarda görülebilen, ebeveynlerin baş etmekte zorluk yaşayabildiği durumlardan bir tanesidir. Çocuğun anneye ve babaya muhalefet etmesi, meydan okuması, ağlama krizleri, yalan söyleme eğilimleri gibi ebeveynleri zorlayıcı tavırlar içinde olması durumudur. Bu dönemde çocuklar, etraflarındaki insanları gözlemler ve taklit ederler. Bu süreçte sendrom, kızlarda makyaj yapmaya meraklı olma, erkeklerde öfkeli ve hırçın davranışlar sergileme şeklinde kendini gösterebilir. Bu yaş dönemi her çocuk için farklı şekillerde yaşanabilir.
5 Yaş Sendromunun Yaygın Belirtileri Nelerdir?
5 yaş sendromu belirtileri arasında kendini ispatlama çabası ön plana çıkar. 5 yaş çocuk gelişimi, bazı çocuklar için: “Büyümüş de küçülmüş!” denilen ifadenin karşılığı olabilir. Bağımsızlık arayışı, öfke sorunları, inatçılık, liderlik etme isteği gibi kendini gösterir.
5 Yaş Sendromu Ne Zaman Başlar ve Ne Kadar Sürer?
5 yaş çocuk gelişiminde farklı bir eşiğin aşıldığı, çocuğun yetişkinleri örnek almaya başladığı dönemdir. Bu dönemde bazı çocuklar daha hırçın davranışlar sergiler. Kimisi uzun süreli ağlama krizleri yaşar. Çocuğun 5. yaşına girmesi ya da 4,5 yaş itibarıyla yaşamaya başladığı sendromdur. Ortalama birkaç yıl sürebilir. 7-8 yaşına geldiğinde çocuk bu sendromun belirtilerini daha az göstermeye ve yavaş yavaş eski davranışlarını bırakmaya başlayabilir.
5 Yaşındaki Çocuklarda Saldırganlık ve Öfke Krizleri
5 yaş sendromu nedir ve saldırganlığa neden olur mu? 5 yaş sendromu çocukların kendilerini ifade ederken baskın olmak istedikleri bir dönemi işaret eder. Bu sendromu yaşayan 5 yaşındaki çocuk agresif olur mu? Evet, bazı çocuklar öfkesini ağlayarak gösterdiği gibi bazıları bağırarak gösterebilirler. Hatta bir şeyler fırlatma, vurma şeklinde şiddet davranışlarına yönelebilirler. Aileyle inatlaşma süreci yaşanır. Kendi bildiğini yapma isteği ön plana çıkar.
Ebeveynler Bu Süreçte Nasıl Davranmalı?
Sürekli ağlayan 5 yaşındaki çocuğa nasıl davranmalı? Çocuğun neden bu tavır içinde olduğunu anlamaya çalışmak, sonuca ulaşmanıza yardım eder. Çocuğun öfkesine karşı ona bağırmak yerine sabretmek daha doğru bir tercihtir. Bu süreçte kendisine ve başkalarına zarar vermediğinden emin olmalısınız. Her şeyi kendisinin en iyi bildiğini söylüyorsa bu konuda onunla inatlaşmamaya özen göstermelisiniz.
Kıyafet seçimi gibi basit anları krize çevirmemek için iki seçenek sunabilirsiniz. İkisini de alarak hangisini giymek istediğini sorabilirsiniz. Sakin ve olumlu davranışlarını övgüyle pekiştirebilirsiniz. Uyku zamanı, yemek saatleri gibi konularda rutinleri takip etmeye özen göstermelisiniz. Profesyonel yardım alarak çocuğun yaşadığı durumu anlayabilir, bu sayede neye ihtiyaç duyduğunu öğrenebilirsiniz.
5 Yaş Sendromu ile DEHB veya Davranış Bozukluğu Arasındaki Farklar
5 yaşındaki çocuğun davranışları nasıl olmalı? Beş yaşındaki bir çocuk, kendini dünyaya kanıtlamanın peşindedir. Bu süreçte onu etkili bir şekilde dinleyerek kendini ifade etmesine olanak tanımalısınız. Hafif ukala tavırlarına karşılık aşırı tepki vermeden yanlış söylediği şeyler varsa; çok güzel söyledin, ama aslında doğrusu budur, gibi bir açıklama yapabilirsiniz.
Beş yaş sendromu geçicidir. Çocuk yaş aldığında eski davranışlarını terk eder. Bu davranışlar ileriki yaşlarda da devam ediyorsa o zaman DEHB veya davranış bozukluğu gibi durumlardan şüphe edebilirsiniz. Dikkat eksikliği, çocuğun belli konuları anlamasını zorlaştırabilir, bu durum da onun gerginlik yaşamasına ve sinirli tepkiler vermesine neden olabilir.
Davranış bozukluğu söz konusuysa çocuk, güvenli bağlanamadığı, çok fazla eleştirildiği ya da aşağılandığı için öfke kontrolünde problem yaşayabilir. Kendine ve dünyaya karşı öfkeli bir yaklaşım sergileyebilir. Sağlıklı bir gelişim dönemi yaşamadığı için doğru davranış kalıplarını geliştiremez. Belli durumlar karşısında aşırı tepkiler verebilir.
Duygusal regülasyon konusunda sorunlar yaşar. Bu üç durumu birbirinden ayırt edebilmek için bir çocuk psikiyatri merkezine başvurmanız gerekir. Uzman değerlendirmesi sonucunda çocuğun durumu anlaşılarak buna yönelik gerekli terapi ve aile desteği sağlandığında davranışlarda düzelme görülebilir.
5 Yaş Sendromu ile Başa Çıkmak İçin Günlük Rutinler ve Stratejiler
5 yaş sendromu ile başa çıkmak için anlayışlı ve sabırlı olmanız son derece önemlidir. Çocuğun kahvaltı, beslenme, oyun, uyku ve okul düzenini aynı şekilde devam ettirmeye özen göstermelisiniz. Çeşitli aktivitelere de zaman ayırarak sağlıklı gelişim sürecini destekleyebilirsiniz. Çocuk psikolojisi, ebeveyn tutumlarına paralel olarak değişiklik gösterir. Ona belli bir konfor ve düzen sağlayacak bir planlama yaparak buna uymasını daha kolay hale getirebilirsiniz.
Bu Dönemde Anne-Baba Olarak En Çok Yapılan Hatalar
5 yaş sendromu nedir ve bu dönemde yapılan ebeveyn hataları nelerdir? 5 yaş sendromu yaşayan çocuklara karşı bağırmak, vurmak, onları cezalandırmak yapılan yaygın hatalar arasındadır. Bu davranışlar yerine çocukla empati yaparak ona karşı sabır göstermeniz son derece önemlidir. Çocuğun inatlaşmalarına, öfke nöbetlerine karşılık, sabretmek zor olsa da empati gelişimini destekleyebilmek için ona güzel örnek olmalısınız. Kendine hâkim olmak ve çocuğun taşkın hareketlerine karşılık ebeveynlerin yaptığı yaygın hatalar şunlardır:
- Çocuk ağladığı için onu cezalandırmak,
- Ağladığı için sinirlenmek,
- Çocuğa hakaret etmek,
- Onunla inatlaşmak,
- Sinirlendiği için dediğini yapmak,
- İstediği her şeyi yapmasına izin vermek,
- Sinirlenmesin diye sınır koymamak vb.
Çocukla inatlaşmak, ona bağırmak, aşağılamak ve eleştirme ne kadar yanlış davranışlarsa tam tersi de son derece yanlıştır. Çocuk sinirleniyor diye istediği her şeyi yapmak, yeter ki sussun diye daha fazla televizyon izlemesine, geç yatmasına, sosyal medya kullanmasına, tabletten çizgi film izlemesine izin vermek de son derece yanlıştır. Çocuğun ağlamaması ya da öfkelenmemesi değil, bu duygularla nasıl başa çıkacağını öğrenmesi gerekir.
5 Yaş Sendromu Oyunla Nasıl Aşılır?
Oyunlar çocuğun gerginliğini azaltmaya yardım edebilir. 5 yaş sendromu yaşayan çocuklar için çocuk psikiyatristinin de önerisiyle çeşitli oyunlar oynayabilirsiniz. Zekâ gelişimini destekleyecek, dikkati artıracak resim, yapboz gibi etkinliklere yönelebilirsiniz. İsim oyunları, şekiller ve renklerle ilgili oyunlar çocuğunuzun daha sakin bir ruh haline kavuşmasına yardım edebilir. Spor ve çeşitli egzersizler de gerginliği azaltmaya yardımcıdır. Jimnastik yapmak vücut esnekliğini artırmaya yardım edebilir. Judo, aikido gibi savunma sanatlarıyla çocuğunuzun kaygılarını azaltmasına katkı sağlayabilirsiniz. Piyano ve çeşitli enstrümanlar çalmaya yönlendirmek müzikle birlikte ruh halinin dinginleşmesine yardım edebilir. Sanatsal aktiviteler, çocuğun gerginliğini azaltmaya yardım eder.
Uzman Görüşüyle 5 Yaş Sendromuna Yaklaşım
5 yaş sendromu, çocukların hemen hepsinde görülen durumlardan bir tanesidir. Aslında çocuğun gelişim sürecinin bir parçası gibidir. Bazı çocuklarda bu dönem daha zor geçebilir. Bunun doğal ve geçici olduğunu bilerek sabırlı davranmanız önemlidir. 5 yaş sendromu yaşayan çocukların psikolog desteğiyle ve sanatsal etkinliklerle daha sakin bir ruh haline kavuşmasına yardım edebilirsiniz. İstanbul Çocuk Psikiyatri merkezimizden alacağınız destekle çocuklarınızı özgüvenli, sakin, kendilerine yetebilen bireyler olmaları yönünde destekleyebilirsiniz.