Çocuklarda Ayrılık Kaygısı (Anksiyete)

Çocuklarda ayrılık anksiyetesi, genel olarak anneden ya da babadan uzak kaldığında yaşanan korkuyu ifade eder. Çocuğun anneyle bir arada olduğu ve babanın işe gittiği senaryoda çocuk babanın gitmesine ağlayabilir. Bu durum rutine bağlandığında ve çocuk babanın sabah işe gidip akşam eve geldiğini anladığında onun için bir kaygı olmaktan çıkabilir.

Küçük çocuklarda özellikle anneden ayrılmak daha büyük bir kaygı sebebidir. 2 yaş ayrılık kaygısı, bebeğin annesi tarafından terk edildiğini düşünmesine neden olur. Henüz anneye bağımlı olduğu bir dönemde çocuğun annesini birkaç saat bile görememesi büyük bir korkuya sebep olabilir.

3 yaş çocuklarda ayrılık kaygısı da yaygın görülen durumlardan bir tanesidir. Çocuk, henüz bireyselliğini yeni kazandığı bir dönemdedir. Yine de kısa süreli ayrılıklar onun için kaygı verici olabilir. Annenin işe gitmesi, çocuğun büyükanneyle ve büyükbabayla ya da bakıcıyla kalması başlarda zorlayıcı bir durum olabilir.

Çocuğun rutine alışmaya başlaması, yaşanan kaygıyı azaltmaya yardım eder. Çocuğun kaygısı zaman içinde de azalmıyorsa bu durumda ayrılma anksiyetesi ile ilgili bir terapi desteği alınması uygun olabilir. Güvenli bağlanma konusunda yaşanan problemler, çocukta yalnız kalma ya da terk edilme korkularını tetikleyebilir. Bu durum çocuğun sosyalleşmesine de engel teşkil eder.

 

Çocuklarda Ayrılık Anksiyetesi Nedir?

Çocuklarda ayrılık anksiyetesi, terk edilip yalnız kalacağını zannetmesinden kaynaklanan yoğun bir kaygı ve korku durumudur. Bu arada ayrılık anksiyetesi birkaç farklı nedenle tetiklenebilir. Annenin bir süreliğine çocuktan ayrılması, yoğun bir kaygıya neden olabilirken annenin ve babanın boşanması, okula başlama gibi rutindeki değişimler, çocuğu korkutabilir.

Yaşanan korku, huzursuzluk, ağlama krizleri, anneden ayrılmak istememe şeklinde kendini gösterir. Ayrılma anksiyetesi yaşayan çocuklar, aile içi huzursuzluk, travmalar ve çevre faktörü nedeniyle bu korkuya sahip olabilirler.

Çocuklarda ayrılık anksiyetesi, bağlanma figürüyle ilişkilendirilir. Çocuk stresli olduğunda o anda kendine en yakın olan kişiyle yani anneyle yakın olmak ister. Bakım veren tarafından terk edildiğini ya da doğru şekilde ilgi almadığını düşünen çocuklarda duygusal regülasyon açısından problemler ortaya çıkar.

Çocuklarda Ayrılık Anksiyetesi Normal mi?

Çocuklarda ayrılık anksiyetesi, anneden ayrılmanın verdiği korkudan öte bir durumdur. Çocuk, kendini tehlikede zanneder ve bulunduğu ortama uyumlanamaz. Bu gelişimsel psikoloji açısından normal karşılanan bir durumdur. 6-12 ay arasındaki bebeklerde ayrılık kaygısı, gelişim sürecinin bir parçasıdır. Ortalama 5 yaşındayken son bulan bu durum bazen daha uzun süre devam edebilir.

Çocuklarda 4 yaş ayrılık kaygısı ya da 5 yaş ayrılık kaygısı gibi daha sonraki yaşlarda da devam eden bu durum, terapi desteğiyle giderilebilir. Ayrılık anksiyetesi küçük bebeklerde ve 5 yaşına kadarki çocuklarda normal olarak görülür. Bebek, dış dünyayı annesiyle tanımaya başladığı için o yanındayken güvende hisseder. Anneden ayrılmak istememe hali normal karşılanır.

Çocuk, bu davranışı kronik bir şekilde sergiliyorsa ve anneden ayrıldığında her zaman güvensiz hissediyorsa bu durumda bir uzmana başvurmak gerektiğini düşünebilirsiniz. Özellikle de okul çağındaki çocuklarda görülen ayrılık anksiyetesi, gelişim sürecinin normal bir parçası olmaktan uzaktır. Çocuğun yaşadığı travmalar, sorunlu bağlanma stili gibi nedenlerle ayrılık anksiyetesi meydana gelebilir.

Ayrılık Anksiyetesi Ne Zaman Müdahale Edilecek Bir Hale Dönüşür?

Çocuk, artık bebeklik döneminden çıkmışsa ve sosyal ortamlara girmeyi reddediyorsa, okul reddi problemi yaşanıyorsa ayrılık anksiyetesi ciddi bir problem olarak görülebilir. Küçükken anne-bebek etkileşimi, bireyin çocukluk döneminde sosyal yaşamına etkisini büyük oranda etkiler.

Anne-bebek ilişkisi ne kadar sağlıklı olursa çocuğun kendine güveni ve sosyal ortamlarda diğer insanlarla ilişkileri o kadar başarılı olur. Çocuk küçükken yoğun bir ayrılık travması yaşamışsa, anneden ayrılma korkusu baskın bir şekilde ortaya çıkabilir.

Ayrılık anksiyetesi bozukluğu olarak da ifade edilen bu durum 6 yaşından sonra da devam etmesi halinde ciddi anlamda psikolojik destek almayı ihmal etmemelisiniz. Ayrılık anksiyetesi, küçük yaşta tedavi edilmediğinde birey, yetişkinlik döneminde de diğer bireylerle iletişimde sorunlar yaşar.

Bebeklerde ayrılık kaygısı ne zaman başlar ve ne zaman müdahale edilmesi gereken bir hale gelir?

Bebeklerde ayrılık kaygısı 6 aylıkken başlayıp bu durum 6 yaş çocukluk dönemine kadar gidebilir. 6 yaşından itibaren artık çocuk, kendini daha iyi ifade edebilen, arkadaşlarıyla daha rahat iletişim kurabilen bir yapıya kavuşur.

Çocuklarda Ayrılık Anksiyetesi Nasıl Geçer?

Ayrılık anksiyetesi nedeniyle huzursuzluk yaşayan çocuğunuzla etkili ve sağlıklı bir iletişim halinde olmanız önemlidir. Sizin onu terk etmediğinizi, yanından ayrılmak zorunda olduğunuzda bunun nedenini ona açıklamalısınız. Nereye neden gitmeniz gerektiğini anlattığınızda çocuğunuz onun duygularına önem verdiğinizi anlamanıza yardım eder.

Ayrılık anksiyetesi zamanla ortadan kalkacak bir durumdur. Çocuk, uyku sırasında annesinden ayrılmak istemiyorsa bu noktada rutinler ve geçiş nesneleri ilişkisinden yararlanabilirsiniz. Uykuya geçiş oyuncağı, çocuğun güvende hissetmesine yardım eder.

Psikolojik olarak büyük bir zorluk haline gelen anksiyete DSM-V tanı kriterleri ile değerlendirilir. Çocuk psikolojisi alanında uzmanlaşmış olan kişiler size bu konuda gerekli rehberliği sunar. Çocuklarda ayrılık anksiyetesi için başvurulabilecek olan terapi yöntemlerinden bir tanesi de oyun terapisidir.

Oyun terapisi, çocukların duygularını anlamayı daha kolay bir hale getirir. Çocuk, kendini rahat hissederek kendi duygularını istediği kadar açma özgürlüğünü hisseder. Burada amaç sorularla çocuğu kıstırmak değil, onun yaşadığı kaygının boyutunu anlamaktır.

Çocuğunuzda ayrılık anksiyetesi olduğundan şüpheleniyorsanız ve bu konuda daha detaylı bilgi almak istiyorsanız merkezimize başvurabilirsiniz.