Ergenlik Sorunları

Ergenlik Nedir?

Ergenlik sorunları, bu döneme girmiş olan her kız ve erkek genç insan için farklı şekillerde ortaya çıkan bir dizi biyolojik ve sosyal belirtileri kapsar.
Sorunlara değinmeden önce ise ergenlik (puberte) dönemi ile ilgili temel bilgilere sahip olmak çok daha değerlidir.
Ergen bir birey nasıl yaşar? Bu dönemde hangi problemlerle karşılaşır? Aileyle neden sorunlar yaşamaya başlar?
Bunları anladığınız zaman, ergen çocuklarınızın problemlerine ve davranışlarına daha anlayışlı yaklaşmaya başlayabilirsiniz.

Ergenlik, en temel anlamıyla çocukluk döneminden erişkinliğe geçiş sürecini ifade eder.
Yetişkin bir birey olmadan önce çocuklar, kendi hormonlarıyla tanıştığı bu erken gençlik sürecinde karşı cinse ilgi duymaya başlar.
Kendi bedeniyle ilgili merakları ortaya çıkar.
Karşı cinse hoş görünme, dış görünüşüne önem verme gibi davranışlar kendini gösterir.
Bazen de kendi tarzını ortaya koymak adına asi bir duruş sergileme isteği baş gösterir.
Bu dönemde ergen çocuğunuzla tartışmak ve çatışmak yerine onu anlamaya çalışmak, hem sizin hem de onun açısından daha doğru bir yaklaşım olur.

Ergenlikte En Sık Görülen Sorunlar Nelerdir?

Ergenlikte bazen akran baskısı bazen de aile içi iletişim hataları nedeniyle ortaya bazı problemler çıkabilir.
Ergenlikte kendini daha fazla göstermek isteyen küçük bireyler, ebeveynleri tarafından anlaşılmadığında bu onların farklı ruhsal rahatsızlıklar yaşamasına yol açabilir.
Kendi beden görünümleri, yüzlerinde çıkan sivilceler, arkadaşlarıyla ilişkiler noktasında problemler yaşayabilirler.
Beden imajı ve özgüven konusunda bazı problemler meydana gelebilir.
Akran baskısı nedeniyle kendilerini stresli hissedebilirler.

Kimlik gelişiminin gerçekleştiği bu dönemde yaşanan ergenlik sorunları nelerdir?

• Okul başarısında önceye oranla düşüş
• Duygusal değişimler
• Sinirlilik
• Gerginlik
• Uykusuzluk
• Ebeveynlere karşı çıkma
• Teknoloji bağımlılığı
• Kendi tarzını ortaya koymak adına bazen riskli davranışlar sergileme (tehlikeli yerlerde gezme, farklı arkadaş gruplarıyla kavga etme, madde kullanımı) vb.

Ergenlikte Görülen Psikolojik Sorunların Nedenleri?

Ergenlik sorunları, genel olarak gencin kendini ifade edebilme şekliyle ilgilidir.
Ergen psikolojisi, son derece hassastır.
Bu dönemde artan hormonal değişimlerle birlikte cinsel istek devreye girer.
Gençlerin dürtülerini kontrol etme sürecinde yaşadıkları gerginlik, onları sinirli ya da depresif bir ruh haline sokabilir.
Bunun yanında değişen bedensel görünümle birlikte dış faktörlerin etkileri de devreye girebilir.

Taciz, istismar gibi öyküler, ergenlik sorunlarını psikiyatrik sorunlar üreten ve tetikleyen faktörler arasında yer alabilir.
Genel olarak bakıldığında ise ergenlik sürecinde aile içi iletişimin etkisi son derece önemlidir.
Baskıcı, kontrolcü ya da aşırı serbest bir ailede olan çocuklar, farklı sağlıksız davranış şekilleri geliştirebilirler.
Bu dönemde çok içlerine kapanık ve kendini ifade edemeyen bir yapıda olabilirler.
Aşırı serbest ailelerin çocukları ise denetimsiz davranışlar sergileyerek doğru ile yanlışı birbirinden ayırt etmeksizin hareket edebilirler.

Ergenlik sorunlarının nedenleri arasında şunlar yer alabilir:

• Aile baskısı
• Yoğun anksiyete
• Başarı kaygısı
• Yaşanan yoğun hormonal değişimler
• Kendini ifade etmeyle ilgili problemler
• Nörolojik sorunlar vb.

Kendilerine ya da arkadaşlarına zarar verebilecek davranışlarda bulunabilirler.
Sorumluluklarını ihmal edebilirler.
Bu durum, yetişkinliğe geçiş sürecinde sağlıksız bir davranış kalıbı oluşturmalarına neden olur.
Fazla baskı altında olan gençler ise ergenlik sorunları nedeniyle bazı takıntılar geliştirebilirler.
Yoğun anksiyete durumuyla baş etmek zorunda kalabilirler.
Yaygın anksiyete bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk gibi çeşitli kaygı bozuklukları ile mücadele edebilirler.
Ağır anksiyete yaşayanlar, bu dönemde aile desteği ve psikolojik danışmanlık almazlarsa ilerleyen süreçte daha ağır belirtiler sergileyebilirler.

Ergenlikte Yaşanan Ruhsal Dalgalanmaların Sebepleri

Ergenlikte ruh sağlığı hormonlar ve çevresel faktörler nedeniyle dengesizleşebilir.
Bu durumla baş edebilmenin en temel yollarından biri, ebeveynlerin doğru rehberliğidir.
Duygularını kontrol etmekte zorlanan bir ergenle yaşarken onu anladığınızı hissettirmeniz, çocuğunuz için çok değerlidir.
Çocuğunuz anlaşıldığını hissettiğinde, kendi duygularını sizinle daha rahat paylaşabilir.

Yaşadığı duygusal ve fiziksel değişimlerin normal olduğunu ona anlatarak sizinle daha fazla paylaşım içinde olmasını sağlayabilirsiniz.
Sağlıklı bir sosyal gelişim için ona cinsel eğitim, mahremiyet, karşı cinse davranış gibi konularda da gerekli bilgileri vermelisiniz.
Cinselliği bir tabu olarak değil, doğru şekilde anlaşılması gereken ve zamanı geldiğinde yetişkinler arasında yaşanacak bir deneyim olduğunu anlatabilirsiniz.
Bu sağlıklı iletişim şekli, yaşanan problemleri daha rahat çözebilmenize yardımcı olabilir.

Ergenlikte yaşanan psikolojik sorunların nedenleri arasında şunlar yer alır:

• Artan dürtüler
• Fiziksel değişimler
• Hormonal değişimler
• Çevre baskıları
• Akran ilişkileri ve zorbalığı
• Aynı anda çok fazla hormonal ve bedensel değişikliğin yaşanmaya başlaması vb.

Çocuklarınızla gireceğiniz doğru diyaloglar, onlara karşı sakin ve anlayışlı yaklaşımınız, ergenlik dönemi sorunlarını daha rahat atlatmanıza yardım eder.
Karşılıklı konuşarak ona olan sevginizi belli etmeli, yaşadığı yerde söz sahibi olduğunu bilmesini sağlamalısınız.
Dışarıda kendini rahat ifade edebilen bir birey olmasını sağladığınızda, sosyal ilişkiler açısından da sağlıklı bir gelişim süreci yaşamasına yardım edebilirsiniz.
Kendisini odasına kapatmasına ve teknoloji bağımlısı bir yaşam sürmesine izin vermemelisiniz.
Bunu yaparken onun özel alanına saygı göstererek ortak aile aktiviteleri düzenleyebilirsiniz.

Kimlik Bunalımı ve Aitlik Arayışı: Ergenlikte Benlik Gelişimi

Gelişen teknolojiyle birlikte özellikle kimlik gelişimi konusunda arayışta olan gençlerin büyük bir tehlike altında olduğunu unutmamak gerekir.
Bu dönemde kimlik bunalımı ortaya çıkabilir.
Ergen çocuğunuzun yaşadığı bunalımı fark edip bu süreci birlikte yöneterek, güçlü olduğu yönleri keşfetmesine yardım edebilirsiniz.

Ergenlik dönemi ruhsal sorunların ortaya çıktığı, gençlerin çeşitli şekillerde psikolojik bir sınava tabi olduğu süreci içerir.
Bu dönemde bazen odalarından çıkmak istemedikleri, sosyalleşmekten kaçtıkları zamanlar olabilir.

Ergenlikte yaşanan davranış sorunları, çoğunlukla çocuğun küçüklükten gördüğü aile içi iletişim dinamiklerinden gelir.
Aileyle ilgili bir sorun yoksa bu durumda çevresel faktörlere dikkat etmek gerekir.
Okulda ve çeşitli sosyal alanlarda yaşanan zorluklar da ergenlerde kimlik bunalımına yol açabilir.

Ergenlerde Ailenin Fark Edemediği Ciddi Durumlar

Ergenlerde ailenin fark edemediği bazı problemler, ciddi anlamda sorunlara neden olabilir.
Aşırı teknoloji bağımlılığı, kötü arkadaş çevresi gibi faktörler, artan ergenlik sorunlarına neden olabilir.
Teknoloji bağımlılığı, gençlerin mutsuz ve doyumsuz bir hayat yaşamasına yol açar.
Porno bağımlılığı gibi cinsel gelişimi olumsuz etkileyecek alışkanlıklar edinmelerine sebep olabilir.
Erken yaşta cinsellik deneyimi yaşayabilirler.
Bütün bunlar onların ruhsal gelişimi açısından olumsuz etkilere sebep olur.
Gittikçe haz odaklı bir yaşama yönelebilirler.
Bu durum, mutsuz bir kişilik gelişimine, depresyona doğru gidebilir.

Yanlış arkadaşlıklar (suç işleme eğilimleri), ilişkiler (şantaj ve taciz), kötü alışkanlıklar bu durumun üstesinden kendi başına gelmeye çalışma çabasıyla birlikte yaygın kaygı bozukluğu gibi problemlere yol açabilir.
Çünkü ergenler omnipotans yani her konuda ve her şeyde tüm güçlü olduklarını hissetmek ve uygulamak isterler.
Bu noktada kaybı ve depresyon yaşama olasılıkları gerçekleşebilir.

Yaygın kaygı bozukluğu belirtileri arasında ise:

• Sürekli huzursuzluk
• Her an korku içinde olma
• Sürekli etrafını kontrol etme
• Evden çıkmak istememe
• Geceleri uyuyamama
• Sinirlilik
• Somatik belirtiler (mide bulantısı, kalp çarpıntısı vs.) gibi durumlar

Ergenlikte oluşan davranış sorunlarını göz ardı etmemeli, bunların arkasındaki asıl nedeni bulmaya odaklanmalısınız.
Ergenlerin küçük yaşta oluşturmaya başladığı olumsuz davranış kalıplarını ne kadar erken fark ederseniz müdahale ve çözüm o kadar kolay olabilir.
Bu noktada kendi başınıza çözemediğiniz konular için uzman müdahalesine başvurabilirsiniz.

Ergenlikte Fiziksel Görünüm ve Beden Algısı Sorunları

Ergenlikte fiziksel değişimler de duygusal değişimleri tetikleyen önemli faktörlerden biridir.
Fiziksel değişim nedeniyle kaygı yaşayan çocuğunuza, onun dış görünüşünden çok daha fazlası olduğunu anlatmalısınız.
Dış görünüşünün utanması gereken bir şey olmadığını, herkesin gelişim sürecinin farklı olduğunu anlatabilirsiniz.
Birisinin bu konuyla ilgili kendisine olumsuz şeyler söylemesi halinde bununla baş edebilmesinin mümkün olduğunu bilmesini sağlayabilirsiniz.
Kafasına takmamasını söyleyebilirsiniz.

Çocuklarınız, küçükken sizin görüşlerinize çok değer verirler.
Onların kendilerini seven bir birey olmaları için sizin desteğiniz ve onlara aşıladığınız özgüven son derece önemlidir.
Bedenlerinin ve fiziksel görünümlerinin bir başkası tarafından eleştirilemeyeceğini, eleştirilse bile bununla baş edebileceğini, bu durumu kafalarına takmamaları gerektiğini onlara ifade etmelisiniz.
Bu sayede dışarıdaki bir insanın kendi bedeni üzerinde herhangi bir hak sahibi olmadığını daha net görebilirler.

Ergenlik Döneminde Çocuğunuzla Nasıl İletişim Kurmalısınız?

Ergenlikte aile sorunları ve sosyal sorunlar, çocukları en çok zorlayan konular arasındadır.
Bu dönemi en iyi şekilde atlatabilmek için onlarla sürekli konuşmalı, ancak konuşmak istemediklerinde biraz süre tanımalısınız.
Ev içinde alınacak kararlara onları dahil etmelisiniz.
Böylece onlara sizin için önemli olduklarını hissettirebilirsiniz.
Bu dönemde onları dinlemeye özen göstermeli, onlardan fikir almalı, gerektiği yerde zorlayıcı bir tavırla değil, rehberlik etme amacıyla onları yönlendirmelisiniz.

Bazı konularda kendilerine veya çevrelerine zarar vermedikleri sürece hata yapmalarına izin vermelisiniz.
Onlarla sanki yetişkin bir insanla konuşur gibi sohbetler edebilirsiniz.
Ama burada onlara yetişkinlerin alması gerektiği sorumlulukları yüklememelisiniz.
Ailenin bir ferdi olduğunu hissetmelerini sağlamalı, gün içinde yaşadıkları konularla ilgili konuşmaları için yönlendirmeli, sorular sormalı ve size sorular sormalarına izin vermelisiniz.

Bazen cinsellikle ve karşı cinsle ilgili merak ettikleri konularda sizinle konuşmak isteyebilirler.
Bu durumda onlara kızmaktan kaçınmalısınız.
Sorularına, anlayabilecekleri ve yaşlarına uygun olacak şekilde cevaplar vermelisiniz.
Bu konuda çok zorlanıyorsanız bir profesyonelden destek alabilirsiniz.

Ne Zaman Bir Uzmandan Yardım Almalısınız?

Ergenlikte karşılaşılan sorunlar ve çözüm yolları konusunda bazen zorluklar yaşayabilirsiniz.
Bu sizin kötü bir ebeveyn olduğunuz anlamına gelmez.
Ergen çocuğunuzun davranışlarını gözlemleyerek onu suçlamadan, anlamaya çalışarak bu süreci biraz daha yumuşatabilirsiniz.
İletişim kurma süreciniz sağlıklı şekilde ilerlemiyorsa, ergen gence duygusal olarak ulaşmakta zorlanıyorsanız, bu durumda psikolojik destek almayı deneyebilirsiniz.
Aile terapisi de bu konuda aile içi iletişimi sağlıklı hale getirmek için size yardımcı olabilir.

Burada dikkat etmeniz gereken en önemli şeylerden bir tanesi çocuğun yaşadığı problemin doğru tespit edilmesidir.
Bu noktada uzman tavsiyesiyle ilaç kullanımı da mümkün olabilir.
Psikoterapi, size bu konuda içinden çıkamadığınız konularda gerekli desteği sunabilir.
Doğru uzmanı tercih ettiğiniz sürece hem çocuğunuz için hem de kendiniz için gerekli psikolojik desteği alabilir, iletişiminizi daha güçlü bir hale getirebilirsiniz.

İlaç tedavisi ve yan etkileri konusunda kapsamlı bilgi alarak kafanızdaki soru işaretlerini de giderebilirsiniz.
İlaç tedavisi söz konusu olduğunda, çocuğunuzun psikolojik durumu değerlendirilerek doz ayarlaması ve kontrol süreci dikkatli bir şekilde yapılmalıdır.
Bunun için güvendiğiniz bir çocuk psikiyatri uzmanına başvurduğunuzdan emin olmalısınız.