15+
Bebeklerde ve Çocuklarda Gece Korkusu
Gece Korkusu (Uyku Terörü) Nedir?
Bebeklerde gece korkusu, özellikle 1-5 yaş arasındaki çocuklarda görülen, uykunun ilk saatlerinde yaşanan ani korku tepkileridir. Gece terörü olarak adlandırılan bu durum, çocukların aniden çığlık atarak uyanması, yoğun terleme yaşaması ve gözleri açık olmasına rağmen çevresine karşı tepkisiz kalması gibi belirtilerle ortaya çıkar. Bu durum, bebekler uyku terörü yaşadığında, genellikle NREM uykusu sırasında meydana gelir. Yani henüz bebeğiniz uykunun en yeni evresindedir. Bebeğin psikolojik olarak etkilendiği bir durum nedeniyle gece uykusunda tekrarlayan korkular yaşaması muhtemeldir. Bu durumun nedenini anlamak için bir çocuk ve bebek psikolojisi uzmanına başvurmanız gerekir.
Gece Terörü ile Kâbus Arasındaki Fark Nedir?
Kâbus (nightmare), REM uykusu sırasında görülür. Çocuk kabus gördükten sonra sabah uyandığında rüyasını hatırlayabilir. Gece terörü ise bir çeşit parasomnia olarak kabul edilir. Çocuk gece korkusu yaşadığında, bilinçli olmadan tepki verir. Bu yüzden uyku terörü parasomnia kategorisine girer. Kâbus sırasında çocuk tamamen uyanabilir ve teselli edilebilirken, uyku terörü yaşayan bir çocukla o an iletişim kurmak zordur.
Gece Korkusunun Nedenleri
Bebeklerde gece korkusunun nedenleri gelişmemiş sinir sistemi, stresli ve gergin ortamlar, kendini yalnız hissetme ve bağlanma problemleri gibi durumlarla ortaya çıkabilir. Çocuğu derinden etkileyen bu olaylar, dışarıdan bakıldığında onun için sorun değilmiş gibi görünse de uyurken büyük bir problem haline gelir.
Gelişmemiş Sinir Sistemi
Bebeklerde sinir sistemi henüz tam olarak olgunlaşmamıştır. Bu nedenle uyku döngüsünde düzen sorunları ortaya çıkması doğaldır. Bu düzen sorunları ise gece korkularını tetikleyebilir. Bebeklerde gece korkusu, özellikle beyin gelişiminin devam ettiği dönemlerde daha sık görülür. Zamanla geçebilen bir durum olduğu için bu süreçte ona ilgi göstererek yaşadığı stresi azaltabilirsiniz.
Stresli Ortamlar
Ailede yaşanan stres, yüksek ses, yoğun gündüz aktiviteleri veya düzensiz uyku saatleri bebeğin gece korkularını tetikleyebilir. Uyku kalitesi düştükçe gece korkusu daha sık ortaya çıkar. Bebeği strese sokan sesler, konuşmalar ve hatta televizyon içerikleri fark edilip bunlar ortadan kaldırıldığında yaşana sıkıntılar azalabilir.
Yalnızlık ve Bağlanma Sorunları
Bebeklerde ayrılma anksiyetesi, ebeveynle kurulan bağın yeterince güvenli olmaması gibi etkenler, gece korkularını şiddetlendiren başlıca nedenler arasında yer alır. Bebeğin karanlıkta yalnız kalması veya gün içinde yeterince ilgi görmemesi gece uyanmalarına ve korkulara zemin hazırlayabilir. Bakım verenle güvenli bağlanma oluşmadığında bebek, kendini terk edilmiş zannederek strese girer ve uyku sırasında gece terörü ortaya çıkabilir.
Gece Korkusunun Belirtileri Nelerdir?
Gece korkusu yaşayan bebeğiniz çığlık atarak ya da bağırarak uyanabilir. Gece korkusu yaşandığında normal bir kâbustan ziyade bebeğin gözleri açık olabilir, ama sesinize tepki vermeyebilir. Çocuğunuz korkarak ağlamaya başladığında uyku sırasında vücudu gerginse, terleme varsa, kalp atışı hızlıysa ve korku dolu bakışlara sahipse bunlar gece terörü belirtileridir. 2 yaşındaki çocuğun gece ağlayarak uyanmasının sonunda bu belirtiler de varsa, bebeğinizi huzursuz eden bir durum olduğunu anlayabilirsiniz. Bu durum bir gece terörüyse bebek genellikle sabah uyandığında gece yaşadıklarını hatırlamaz.
Gece Korkusu (Uyku Terörü) Tedavisi
Bebeklerde gece korkusu tedavisinde ilk adım, ailenin doğru bilgilendirilmesidir. Çoğu zaman bu durum geçicidir ve sadece destekleyici önlemlerle yönetilmesi mümkündür. Bebeklerde gece korkusuyla başa çıkmak için uyku hijyenine önem verilmeli, bebek uyurken onu terletmeyecek kıyafetler seçilmelidir. Çarşafları temiz ve pamuklu olmalıdır. Bebeğin yattığı oda ve hava temiz olmalıdır. Uyku saati rutini oluşturularak çocuğun aşırı yorulması engellenmelidir. Uyku ortamı sade, sessiz ve loş ışıklı olacak şekilde düzenlenmelidir.
Gece Korkusu ile Başa Çıkma Yolları
Bebeğiniz gece korkusu yaşadığı sırada onu sarsmadan, sakin ve yumuşak bir sesle yanında olduğunuzu hissettirmelisiniz. Bu şekilde hareket ederek bebeğinizin güvenli bir ortamda olduğunu anlamasını sağlayabilirsiniz. Bu süreçte gece lambası kullanımı, aniden uyanan çocuklara güven verici bir çözüm olabilir. Uyku öncesi rutinlerin uygulanması çocuk uyumadan 15 dakika önce diş fırçalama, hikaye anlatımı, ninni ya da şarkı söyleme, doğa sesleri dinletme gibi eylemlerle uykuya geçişi kolaylaştırabilirsiniz.
Ne Zaman Bir Uzmana Başvurulmalı?
Gece korkusu haftada birkaç kez tekrarlanıyorsa, bebeğinizin gündüz huzursuz olduğunu fark ediyorsanız, bununla baş etmekte zorlanıyorsanız bir uzmana başvurmanız gerekir. Bebek psikolojisi konusunda deneyimli bir çocuk psikoloğu ya da pediatrik nörolog bu konuda size yardımcı olabilir.
Gece Korkusu Olan Bebek İçin Uygulanabilir Stratejiler
Bebekler için güvenli bir uyku rutini oluşturarak onları daha iyi hissettirebilirsiniz. Uykuya geçmeden önce masal anlatabilirsiniz. Hafif müzik dinletmek ya da birlikte zaman geçirmek de uykuya dalmadan önce bebeğinizin rahatlamasını sağlar. Uyku rutini oluşturursanız bebeğinizin stresini azaltarak güvenle dinlenmesine ortam hazırlayabilirsiniz. Ayrıca gelişimsel korkuların doğal olduğunu kabul edip sabırlı olmayı da unutmamalısınız.
Gece Korkuları Kalıcı mı? Ne Zaman Geçer?
Bebeklerde gece korkusu genellikle geçicidir. Çoğu çocukta 6 yaşına kadar kendiliğinden geçer. Sinir sistemi geliştikçe ve düzenli uyku alışkanlıkları oturdukça bu korkular azalır. Nadiren de olsa bazı çocuklarda bu durum daha uzun sürebilir. Çocuğa anlayışla yaklaşarak korkularını atlatması için ona rehberlik edebilirsiniz. Çocuğunuzun korku yaşamasına yol açan durumları ortadan kaldırarak uyku kalitesini artırabilirsiniz.
Ebeveynler İçin Sık Yapılan Hatalar ve Doğrular
Gece korkusu yaşayan çocuğu sarsmak ya da zorla uyandırmak doğru değildir. Aynı şekilde bu durumu görmezden gelmek de çocuğun yalnız hissetmesine yol açar. Doğru yaklaşım, çocuğa güven vermek ve korkunun bir hastalık olmadığını anlamaktır. Buna neden olan durumları tespit etmek ve çocuğun üstesinden gelmekte zorlandığı konuları anlamaya çalışmak süreci daha iyi yönetmenize yardım eder.
Gece Korkusuna Yönelik Bilimsel Yaklaşımlar ve Terapi Seçenekleri
Bebeklerde gece korkusu tedavisinde bilimsel yaklaşımlar öncelikle uyku düzeni, aile içi iletişim ve çocuğun psikolojik durumu üzerine odaklanır. Gece terörü kendiliğinden geçmezse bu durumda bilişsel davranışçı terapi, oyun terapisi gibi yöntemler, çocuğun bu durumu atlatmasına yardım edebilir. Uyku kalitesini artıran yaklaşımlar bu süreçte oldukça etkilidir. Bu süreçte profesyonel yardım almak çok değerlidir. Bunun yanında ebeveyn danışmanlığı da yaşanan durumu daha iyi yönetmek, çocuğu anlamak, yapılan hataları tekrarlamamak için başvurulabilecek yöntemlerden bir tanesidir. Bebeklerde gece korkusu, ebeveynlerin anlayışlı ve dikkatli yaklaşımıyla büyük ölçüde kontrol altına alınabilir.
Danışanlarımız Nediyor?
Ş.A
Burayı internetten buldum. Çocuğumun ergenlikle ilğili başlayan bazı sorunları vardı. Bu sorunlar okul başarısını da etkilemeye başlamıştı. Bir çok yol denedik ama durumlar hep başa sardı. Doktorumuz ile ona nasıl yaklaşabileceğimizi öğrendik. Artık evde sorunsuz bir ergenimiz var. Hem biz hem de çocuğumuz huzurlu. İyi ki İstanbul Çocuk Psikiyatri diyorum.
V.A
Önceleri bu tür tedavilere karşı çok ön yargılıydım ama Rabbim sonsuz kere razı olsun, doktorumuzla tanıştıktan sonra bu ön yargım tamamen kırıldı, çocuğumuzla ilgili çok çok ciddi olumlu sonuçlar aldık. Gerçekten samimiyetle, tavsiye ediyorum. Hocam işinde gayet uzman. Teşhisi, yönlendirmeleri ve tedavi yöntemleri mükemmel. Herkese tavsiye ediyorum. Hocama da buradan tekrar selamlarımı, saygılarımı iletiyorum. Çocuklarınızın geleceği için mutlaka dikkat eksikliği, dikkat dağınıklığı veya hiperaktive bozukluğu sıkıntıları varsa mutlaka ama mutlaka hocamla tanışmanızı öneriyorum.
C.Y
Sürecin en başında tedavi alıp almama konusunda fazlasıyla kararsızdım. Böyle bi sürece başlamanın benim için faydalı olup olmayacağından emin değildim. Ama şuan diyorum ki iyi ki başlamışım. Ben bu sürece başlayalı 10 seans oldu ve Ömer beye ilk geldiğim kişiyle şuan dönüştüğüm kişi arasında büyük bi fark var. Ve şuan dönüştüğüm kişiden ve içimdeki potansiyeli zamanla ortaya çıkarıyor oluşumdan çok mutluyum. Kendi aşamadığım şeyleri aşmamda bana çok büyük katkıları oldu. Konumu rahattı. Randevu saatlerinde herhangi bi aksama olmadı. İletişim konusunda da profesyonelce hareket edildi. Sonuç olarak bu süreçte kötü diyebileceğim herhangi bir şeyle karşılaşmadım. Benim için son derece güzel ilerleyen bi süreçti ve hala devam ediyorum. Elimde olsa hiç bırakmam 🙂
K.N
Bir kere gelmiş olmamıza rağmen tüm detayıyla bizimle ilgilenen saat kavramı asla olmayan özellikle söylüyorum cünkü bir saat diye konusmustuk öncesinde nerdeyse 1.30 saatten fazla ilgilendi ömer bey bizimle cıkarken de gerçekten ücret için çalışmış olsaydı mutlaka gelin derdi ki ne zaman danısmak için isterseniz gelin dedi kendisi devamlılık gerektirecek bir durum yok diye ekledi biz cok memnun kaldık ne zaman danısmak istersek yine kendisini tercih edeceğiz bir kez daha teşekkür ederiz kendisine.
P.S
Doktorumuzla çok güzel bir süreç geçirdik. Çocuklarla iletişimi gerçekten çok güçlü, harika bir dinleyici ve onların dünyasını, duygularını,davranışlarını çok iyi yorumluyor. Aklımızdaki tüm soruları içtenlikle yanıtladı ve her seans çok verimli geçti. Oğlum her randevuya istekle ve mutlu bir şekilde gitti, bu da onun güven veren yaklaşımını gösteriyor. Süreç boyunca farkındalıklarımı artırdı; bazen hayat içinde çok basit görünen şeylerin çocuklar için ne kadar büyük anlam taşıdığını fark etmemi sağladı. Kendisinin ilgisi, sabrı ve rehberliği harika!
T-S
Rehber öğretmenin tavsiyesiyle gittik. Dehb olan oğlum için gittik. İlk gittiğimizde çok belirsizlik içindeydik. Kaos durumundaydık. Kendisi çocuğumuzun teşhisini koydu. Neler yapmamız gerektiğini söyledi. Bize çok güzel rehberlik etti.
Sadece çocuk odaklı değil, aynı zamanda tedavi sürecinde anne babanın da psikolojisini önemsemesi çok değerliydi.
Dehb li çocuklara bakış açısı çok güzel. Her çocuğun özel olduğu, illaki bir etiket takılmaması gerektiği, çocuğun iyi olması için önce anne babanın sakin ve huzurlu olması gerektiği gibi bir çok konuda bizi uyandırdı. Her sıkıştığımızda uzaktan da olsa cevap verdi bilgilendirdi. Kesinlikle tavsiye ederim hocamızı..